Είναι οι μέρες σου γρήγορες σαν αστραπή;

 

"Γράμματα σε μια νεαρή φίλη"*

(επιλεγμένα αποσπάσματα)

 

«Πώς τα πας; Είναι οι μέρες σου γρήγορες σαν αστραπή; Ζεις μέσα σε μία μέρα, χιλιάδες χρόνια; Είναι παράξενο το πόσο πραγματικό πρόβλημα είναι για τους περισσότερους ανθρώπους η βαρεμάρα. Πρέπει να κάνουν κάτι συνέχεια, να απασχολούνται με κάτι, κάποια δραστηριότητα, μ' ένα βιβλίο, στην κουζίνα, με τα παιδιά ή με το Θεό. Αλλιώς μένουν μόνοι τους με τους εαυτούς τους, πράγμα πολύ βαρετό. Όταν μένουν με τον εαυτό τους γίνονται εγωκεντρικοί, μπλέκονται, αρρωσταίνουν ή γίνονται βαρύθυμοι. Ένα μυαλό που δεν είναι απασχολημένο - όχι ένα αρνητικά άδειο μυαλό, αλλά ένα ξύπνιο παθιασμένο μυαλό, ένα ολοκληρωτικά κενό μυαλό - ένα τέτοιο μυαλό είναι πάντα φρέσκο, ικανό, με άπειρες δυνατότητες. Οι σκέψεις δεν είναι δημιουργικές, είναι πληκτικές, μάλλον κουτές. Μπορεί μια σκέψη να είναι έξυπνη, αλλά η εξυπνάδα είναι το ίδιο μ' ένα κοφτερό εργαλείο: γρήγορα φθείρεται· γι' αυτό οι έξυπνοι άνθρωποι είναι κουτοί.

Άφησε το μυαλό χωρίς καμιά απασχόληση, χωρίς να του δίνεις σκόπιμα δουλειά· αυτό άφησέ το να γίνεται αντί να το καλλιεργείς. Διάβασέ το ετούτο συνειδητά κι άσ’ το να συμβεί. Να σου πουν ή να διαβάσεις για το μη απασχολημένο μυαλό είναι σπουδαίο, αλλά είναι και πώς το διαβάζεις και πώς τ' ακούς.

Εκείνο που έχει σημασία είναι να κάνεις το σωστό είδος ασκήσεων, να κοιμάσαι καλά κι η μέρα σου να έχει νόημα. Αλλά κανείς γλιστράει τόσο εύκολα στη ρουτίνα κι ύστερα λειτουργεί με βάση το εύκολο μοντέλο της αυταρέσκειας ή με το μοντέλο του εξαναγκασμού του εαυτού σου να κάνει το σωστό. Όλα όμως τα μοντέλα απονεκρώνουν, οδηγούν σε αργό μαρασμό. Να είσαι δημιουργικός σημαίνει να περάσεις μια πλούσια μέρα έχοντας απλώς επίγνωση χωρίς κανέναν εξαναγκασμό, χωρίς σύγκρουση, φόβο ή σύγκριση.

Βλέπεις, υπάρχουν σπάνιες στιγμές που νιώθουμε έτσι και το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας είναι φτιαγμένο από διαβρωτικές αναμνήσεις, απογοητεύσεις, μάταιες προσπάθειες, κι εκείνο που είναι αληθινό να προσπερνάει. Το σύννεφο της μονοτονίας καλύπτει τα πάντα, κι εκείνο που είναι αληθινό σβήνει. Είναι πράγματι αρκετά κοπιαστικό να διαπεράσεις αυτό το σύννεφο και να βρεθείς στο απλό, καθαρό φως. Απλώς δες τα όλα τούτα κι αυτό είναι όλο. Μην προσπαθήσεις να είσαι απλή. Αυτή η προσπάθεια το μόνο που καταφέρνει είναι να γεννάει περιπλοκές και δυστυχία. Προσπάθεια σημαίνει ότι θέλεις να γίνεις κάτι και το να θέλεις να γίνεις κάτι σημαίνει πάντοτε επιθυμία — με τις απογοητεύσεις της.

Είναι πολύ σημαντικό να ελευθερώσει κανείς τον εαυτό του από κάθε συναισθηματική, ψυχολογική ταραχή, πράγμα που δεν σημαίνει ότι πρέπει να σκληρύνει απέναντι στη ζωή. Αυτού του είδους οι ταραχές χτίζουν σταδιακά ποικίλες ψυχολογικές αντιστάσεις που επηρεάζουν και το σώμα, φέρνοντας διάφορες αρρώστιες. Η ζωή είναι μια σειρά από γεγονότα (επιθυμητά και ανεπιθύμητα)· και όσο μαζεύουμε, όσο ξεδιαλέγουμε εκείνα που θα κρατήσουμε κι εκείνα που θα πετάξουμε, θα υπάρχει αναπόφευκτα η σύγκρουση (της δυαδικότητας) που αυτή η ίδια είναι η ταραχή. Και αυτή η σειρά από ταραχές σκληραίνει το νου, την καρδιά· είναι μια διαδικασία κλεισίματος στον εαυτό, οπότε υπάρχει πόνος. Χρειάζεται τεράστια επίγνωση για να επιτρέψεις στην κίνηση της ζωής να γίνει αποδεκτή χωρίς καμία επιλογή, χωρίς καμία κίνηση προς οτιδήποτε επιθυμητό ή ανεπιθύμητο. Το θέμα δεν είναι να προσπαθείς όλη την ώρα να έχεις επίγνωση, πράγμα που είναι κουραστικό, αλλά να δεις την αναγκαιότητα της αλήθειας που φέρνει η επίγνωση, οπότε θ' ανακαλύψεις ότι αυτή η ίδια η αναγκαιότητα ενεργεί χωρίς να πιέζεις τον εαυτό σου να έχει επίγνωση…

…Οι πιο μορφωμένοι άνθρωποι, εκείνοι που κατέχουν ατέλειωτες πληροφορίες και γνώση, κι εκείνοι που έχουν επιστημονική μόρφωση, έχουν νοημοσύνη; Δεν νομίζεις ότι η νοημοσύνη είναι κάτι τελείως διαφορετικό; Στην πραγματικότητα είναι ολοκληρωτική ελευθερία από το φόβο. Εκείνοι που η ηθική τους βασίζεται στο να νιώθουν ασφάλεια, κάθε είδους ασφάλεια, δεν είναι ηθικοί, γιατί η επιθυμία για ασφάλεια είναι αποτέλεσμα του φόβου. Ο φόβος και η συγκράτηση από το φόβο, πράγμα που το ονομάζουμε ηθική, στην πραγματικότητα δεν είναι ηθική. Νοημοσύνη είναι η ολοκληρωτική ελευθερία από το φόβο. Νοημοσύνη δεν είναι να είσαι καθωσπρέπει ούτε οι διάφορες αρετές που έχουν καλλιεργηθεί από φόβο. Στην κατανόηση του φόβου υπάρχει κάτι που είναι τελείως διαφορετικό από τις θεωρίες του νου…»

*Ανάμεσα στο Ιούνιο του 1948 και τον Μάρτιο του 1960, ο Κρισναμούρτι έγραψε αυτά τα γράμματα σε μια νεαρή φίλη του, την Ναντίνι Μέτα. Αυτά τα δεκαοκτώ γράμματα εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στο βιβλίο της Pupul Jayakar (αδελφής της Ναντίνι Μέτα) “Krishnamurti – A Biography,” στο κεφάλαιο 23, με τον τίτλο, Ευτυχισμένος είναι ο άνθρωπος που δεν είναι τίποτα