Περιοχή Μ

Friedrich Nietzsche

Ecce Homo

( Ίδε ο Άνθρωπος )

- επιλεγμένα αποσπάσματα-

  

"...Με κατάλαβαν;

Ο Διόνυσος απέναντι του Εσταυρωμένου"

  

"...Είμαι μαθητής του φιλοσόφου Διονύσου. Θα προτιμούσα μάλιστα να θεωρηθώ σαν ένας σάτυρος παρά σαν ένας άγιος..."

"...Η θέληση του να κάμω την ανθρωπότητα 'καλύτερη' θα ήταν το τελευταίο πράγμα απ'όσα θα ήθελα να υποσχεθώ. Δεν στήνω εγώ νέα είδωλα, τα παλιά ας μάθουν λοιπόν τι τους κοστίζει το να'χουνε πήλινα πόδια! Το γκρέμισμα των ειδώλων -ονομάζω έτσι κάθε είδος ιδεωδών- αυτό είναι μάλλον η δουλειά μου. Με το αυτό μέτρο, που επινόησαν με ένα ψέμα τον ιδεώδη κόσμο, πήραν και από την πραγματικότητα την αξία της, την έννοιά της, την αληθοφάνειά της... Ο 'κόσμος-αλήθεια' είναι ο 'κόσμος-εμφάνεια', μεταφράστε: ο επινοημένος κόσμος είναι η πραγματικότητα... Η ψευτιά του ιδεώδους ήταν ως τώρα η κατάρα η κρεμάμενη πάνωθε κι απ'την πραγματικότητα..."

"...Εκείνος που ξέρει ν'αναπνέει την ατμόσφαιρα που γεμίζει το έργο μου, γνωρίζει πως είναι ατμόσφαιρα των υψηλών τόπων, πως ο αέρας εκεί είναι ζωηρός. Πρέπει να είναι κανείς πλασμένος γι'αυτή την ατμόσφαιρα, αλλιώς κινδυνεύει πολύ να κρυολογήσει. Το χιόνι είναι κοντά, η ερημιά είναι τεράστια -αλλά δείτε με πόση ηρεμία όλα αναπαύονται μέσα στο φως! Δείτε πως η αναπνοή είναι ελεύθερη! Πως τα πράγματα τα αισθανόμαστε κάτωθέ μας!..."

"...Η πλάνη, (δηλαδή η πίστη στο ιδανικό) δεν είναι τύφλωση. Η πλάνη είναι ανανδρία... Κάθε κατάκτηση, κάθε βήμα προς τα εμπρός στη χώρα της γνώσης έχει την καταγωγή του από το θάρρος, από την σκληρότητα προς τον εαυτό μας, από την καθαρότητα απέναντι του εαυτού μας. Δεν αποδιώχνω ένα ιδανικό, αρκούμαι να φορέσω γάντια μπρος σ'αυτό... Nitimur in vetitum, με αυτό το σημάδι η φιλοσοφία θα'ναι μια μέρα νικήτρια, γιατί ως τώρα απαγορεύσανε κατ'αρχήν μόνο την αλήθεια..."

"...Για να μπορέσει ένας να νιώσει κάτι από το Ζαρατούστρα μου πρέπει ίσως να βρεθεί σε μια κατάσταση ανάλογη με τη δική μου, να'χει το ένα πόδι πέραν της ζωής..."

"...Η ευσπλαχνία δεν είναι αρετή παρά μόνο στους παρηκμασμένους... Xέρια συμπονετικά μπορούν να έχουν καταστρεπτική ενέργεια πάνω σε μεγάλους προορισμούς, κτυπούν μια πληγωμένη μοναξιά, το προνόμιο που δίνει ένα βαρύ σφάλμα. Το να ξεπεράσει κανείς την φιλανθρωπία είναι για μένα μια ευγενική αρετή..."

"...Το να παίρνει κανείς επάνω του όχι την τιμωρία, αλλά το λάθος, αυτό θα ήταν αληθινά θείο..."

"...Η απελευθέρωση της ψυχής από τη μνησικακία είναι το πρώτο βήμα προς τη θεραπεία. 'Δεν τελειώνει με την εχθρότητα η εχθρότητα, αλλά με την φιλία τελειώνει η εχθρότητα'- αυτό βρίσκεται γραμμένο στην αρχή της διδασκαλίας του Βούδα. Έτσι δεν μιλά η ηθική αλλά η υγιεινή..."

"...Μην ίσως ζηλεύω τον Σταντάλ; Μου αφαίρεσε μία από τις καλύτερες χαριτολογίες αθέου, που θα μπορούσα να κάμω -'Η μόνη δικαιολογία που έχει ο Θεός είναι το ότι δεν υπάρχει'... Εγώ ο ίδιος έχω πει κάπου: Ποια υπήρξε ως τα τώρα η πιο μεγάλη αντίρρηση εναντίον της ύπαρξης; Ο Θεός..."

"...Ένα άλλο μέτρο της φρόνησης και της αυτο-υπεράσπισης συνίσταται στο να κάνουμε αντίδραση όσο το δυνατό σπανιότερα, στο να απαλλάσσουμε τον εαυτό μας από τις περιστάσεις και τις συνθήκες εκείνες, που θα μας είχαν στην καταδίκη να διακόψουμε τρόπον τινα την 'ελευθερία μας', την πρωτοβουλία μας, για να γίνουμε απλό όργανο αντίδρασης. Παίρνω σαν όρο για σύγκριση τις σχέσεις που έχουμε με τα βιβλία. Ο σοφός που επιτέλους ευχαριστιέται να 'μετατοπίζει' τόμους -στους μεσαίους φιλόλογους, ο αριθμός αυτός ανέρχεται σε 200 περίπου την ημέρα- ο σοφός αυτός φθάνει τέλος να χάνει ολότελα την ικανότητα να σκεφθεί ο ίδιος. Αν δεν μετακινεί τόμους δεν σκέπτεται. Αποκρίνεται σ'ένα ερεθισμό (-μιαν ιδέα που διαβάζει) όταν σκέπτεται και τέλος ευχαριστιέται να κάνει αντίδραση. Ο σοφός ξοδεύει όλη τη δύναμή του στο να εγκρίνει και να αντιλέγει, να επικρίνει πράγματα που τα στοχάστηκαν άλλοι παρα αυτός- ο ίδιος ποτέ του πια δεν σκέπτεται... Το ένστικτο της άμυνας αδυνάτισε σ'αυτόν, αλλιώς θα προφυλαγόταν από τα βιβλία. Ο σοφός είναι ένας παρακμίας. Είδα με τα μάτια μου φύσεις προικισμένες, διάθεση άφθονη και ελεύθερη, που όταν έφθασαν στην ηλικία των τριάντα χρόνων, βρέθηκαν κατεστραμμένοι από το διάβασμα. Μοιάζουν με σπίρτα, που πρέπει να τα τρίψεις για να βγάλουν σπίθες -'ιδέες'. Από την πρώτη ώρα το πρωί, όταν βγαίνει η μέρα, όταν το μυαλό έχει όλη του τη φρεσκάδα, όταν η δύναμη είναι στην αυγή της, να διαβάζει κανείς τότε ένα βιβλίο, αυτό το ονομάζω ελάττωμα!..."

"...Τίποτε δεν πρέπει να ζητά κανείς από άλλον ούτε κατά το παρελθόν ούτε κατά το μέλλον για όλη την αιωνιότητα. Πρέπει όχι μόνο να υποφέρει εκείνο που είναι αναγκαίο κι ακόμα λιγότερο να το κρύβει -κάθε ιδεολογία είναι ψέμα εμπρός στην ανάγκη- πρέπει μάλιστα να τα αγαπά..."

"...Η ηθική, αυτή δα η Κίρκη της ανθρωπότητας, ψεύτισε, πλημμύρισε με την ουσία της ό,τι είναι ψυχολογία, ως το σημείο να διατυπώσει αυτό τον παραλογισμό πως η αγάπη είναι κάτι 'όχι-εγωιστικό'... Πρέπει να είναι σχεδόν κανείς καθισμένος πάνω στον εαυτό του, πρέπει να κρατιέται παλικαρίσια πάνω στα δυο του πόδια, αλλιώς δε θα μπορούσε να είναι ικανός να αγαπήσει. Οι γυναίκες, στο κάτω της γραφής, το ξέρουν αυτό πολύ καλά. Δεν λογαριάζουν παρά σαν το παλιό τους το πουκάμισο τους άνδρες τους μη εγωιστές τους άνδρες τους αντικειμενικούς...

            ...Μ'αγαπούν όλες. Είναι παλιά ιστορία. Εξαιρώντας τις δυστυχισμένες γυναίκες, τις χειραφετημένες γυναίκες, εκείνες που δεν είναι από στόφα να κάνουν παιδιά. Ευτυχώς που δεν τό'χω σκοπό ν'αφήσω να ξεσχισθώ. Η τέλεια γυναίκα ξεσχίζει όταν αγαπά.... Ξέρω εγώ τις αξιαγάπητες αυτές μαινάδες. Τι επικίνδυνο, αλήθεια, μικροθηριό που ξέρει να σκαρφαλώνει και να ροκανίζει! Και τόσο ευχάριστο μολοντούτο!... Μια γυναικούλα που τρέχει κυνηγώντας την εκδίκησή της θα αναποδογύριζε ως και τη μοίρα. Η γυναίκα είναι απείρως πιο κακή παρά ο άνδρας, είναι και πιο κακόγνωμη. Στη γυναίκα η καλοσύνη είναι πια ένα είδος του εκφυλισμού. Όλες εκείνες, που λέγονται 'όμορφες ψυχές' υποφέρουν κατά βάθος μέσα τους από μια φυσιολογική πάθηση. Δεν τα λέω όλα, αλλιώς θα καταντούσα κυνικογιατρός.

            Ο αγώνας για τα ίσα δικαιώματα είναι ήδη ένα σύμπτωμα ασθένειας. Όλοι οι γιατροί το ξέρουν. Η γυναίκα όσο περισσότερο είναι γυναίκα, τόσο υπερασπίζεται με τα πόδια και με τα χέρια εναντίον σε κάθε λογής δικαίωμα: η πρωτόγονη κατάσταση, ο αιώνιος πόλεμος μεταξύ των φύλων, της ορίζει με το παραπάνω την πρώτη γραμμή. Πρόσεξαν τον ορισμό μου του έρωτα; Είναι ο μόνος ορισμός που είναι άξιος ενός φιλοσόφου. Ο έρωτας, το μέσον που αυτός έχει είναι ο πόλεμος και στο βάθος κρύβει το θανάσιμο μίσος των δυο φύλων. Άκουσαν την απάντησή μου στο πως θεραπεύεται μια γυναίκα, πως πετυχαίνεται η 'σωτηρία' της; Της κάνουν ένα παιδί. Η γυναίκα έχει ανάγκη να έχει παιδιά, ο άνδρας δεν είναι πάντα του παρά ένα μέσο σ'αυτό το σκοπό -έτσι μιλούσε ο Ζαρατούστρας.

            ‘Χειραφέτηση της γυναίκας’ είναι το όνομα που παίρνει το ένστικτο μίσος της λειψής γυναίκας, της ανίκανης δηλαδή για τεκνοποιία εναντίον μιας στο σωστό της δρόμο γυναίκας. Ο αγώνας εναντίον του 'ανδρός' δεν είναι άλλο τίποτε παρά ένα μέσο, μια πρόφαση, μια τακτική. Ανυψώνοντας οι ίδιες τον εαυτό τους με τον τίτλο 'γυναίκα καθ'εαυτήν', 'ανώτερη γυναίκα', 'ιδεολόγος γυναίκα', οι γυναίκες αυτές τείνουν να χαμηλώσουν το γενικό επίπεδο της γυναίκας... Κατά βάθος οι χειραφετημένες γυναίκες είναι οι αναρχικοί στον κόσμο του 'αιώνιου θηλυκού'. Μια ολόκληρη κατηγορία της 'ιδεολογίας' αυτής, κακόηθου είδους -που τη συναντούμε εξ'άλλου και στους άνδρες, στον Ερρίκο Ίψεν παραδείγματος χάριν, την τυπική αυτή γεροντοκόρη- έχει για σκοπό της το να δηλητηριάζει την αγαθή συνείδηση, τη φύση στον έρωτα των δύο φύλων...

            ...Η διδασκαλία της αγνότητας είναι μια δημόσια παρακίνηση προς το αντι-φυσικό. Η καταφρόνηση της γενετήσιας ζωής, κάθε βρόμισμα αυτής με την ιδέα της 'μιαρότητας' είναι πραγματικό κακούργημα κατά της ζωής, το πραγματικό αμάρτημα κατά της ζωής, το πραγματικό αμάρτημα κατά του Αγίου Πνεύματος της Ζωής..."

"...Και τώρα, αφού τόσο καιρό οδοιπορούσαμε εμείς οι Αργοναύτες του ιδεώδους, πιο θαρραλέοι ίσως παρ'όσο απαιτούσε η φρόνηση, συχνά ναυαγισμένοι και θλιμμένοι, αλλά πιο κραταιοί παρ'ότι θα'θελαν να μας επιτρέψουν, επικίνδυνα κραταιοί ξανά -μας φαίνεται πως έχουμε απέναντί μας σαν ανταμοιβή μιαν άγνωστη χώρα, που κανείς ακόμη δεν είδε τα σύνορά της, ένα υπερπέραν απ'όλες τις χώρες, απ'όλες γνωστές ως τώρα άκρες του ιδεώδους, ένα κόσμο τόσο πλούσιο σε πράγματα όμορφα, αλλόκοτα, αμφίβολα, φοβερά και θεία, ώστε η περιέργειά μας, όσο και η δίψα μας για κατοχή βγήκαν από τα όριά τους -αλίμονο! ώστε τώρα τίποτε δεν φθάνει να μας χορτάσει!...

            Πως θα μπορούσαμε έπειτα από τέτοια αντικρίσματα και με τέτοια πείνα συνείδησης, τέτοιαν απληστία γνώσης, να ικανοποιούμεθα ακόμα με τους τωρινούς ανθρώπους;...

            ...Ένα άλλο ιδεώδες τρέχει μπροστά μας, ένα μοναδικό ιδεώδες, πειρασμός, γεμάτο κινδύνους, ένα ιδεώδες που δεν θα θέλαμε να συστήσουμε σε κανέναν, γιατί σε κανένα δεν αναγνωρίζουμε εύκολα το δικαίωμα πάνω στο ιδεώδες αυτό: είναι το ιδεώδες ενός μυαλού που παίζει με τον εαυτό του με αφέλεια, δηλαδή χωρίς πρόθεση και γιατί η πληρότητά του και η δύναμή του ξεχειλίζουν απ'όλα όσα ονομάσθηκαν ως τώρα ιερά, καλά, άθικτα, θεία -ενός μυαλού, που τα υψηλότερα πράγματα παρουσιάζονται σα να σημαίνουν πια κάτι που μοιάζει με τον κίνδυνο, την αποσύνθεση, την κατάπτωση ή τουλάχιστον την ανάρρωση, τη στραβομάρα, το στιγμιαίο λησμόνημα του εγώ. Είναι το ιδεώδες μιας ευεξίας και μιας καλοσύνης ανθρωπο-υπερανθρώπινης, ένα ιδεώδες που θα φανεί συχνά απάνθρωπο, όταν, παραδείγματος χάριν, πάει δίπλα σε κάθε τι που ως τώρα στάθηκε σοβαρό επίγειο, δίπλα κάθε επισημότητας στη στάση, στο λόγο, στον τόνο, στο βλέμμα, στην ηθική και στον προορισμό, σαν η ζωντανή αθέλητη παρωδία της -και με το οποίο μονάχα παρ'όλα αυτά αρχίζει ίσως το μεγάλο σοβαρό, και με το οποίο μονάχα προβάλλεται ίσως το αληθινό πρόβλημα, ξαναγυρίζει ο προορισμός της ψυχής, κινείται η βελόνα, η τραγωδία αρχίζει..."

"...Ο Ζαρατούστρας έχει ένα αιώνιο δικαίωμα να λέει: Σχηματίζω κύκλους γύρω μου και ιερά σύνορα. Λιγοστεύει ολοένα ο αριθμός εκείνων που ανεβαίνουν μαζί μου σε βουνά πάντα ψηλότερα- υψώνω μια άλυσο βουνών με ψηλές κορφές πάντα ιερότερες..."

"...Ο διάβολος δεν είναι παρά η τεμπελιά του θεού κάθε έβδομη ημέρα..."

"...Ο Λούθηρος, ο μοιραίος αυτός καλόγερος, αποκατέστησε την Εκκλησία και ό,τι είναι χίλιες φορές βαρύτερο, αποκατέστησε τον χριστιανισμό τη στιγμή που πέθαινε. Ο χριστιανισμός είναι εκείνη η άρνηση της θέλησης της ζωής, φτιαγμένη σε θρησκεία... Ο Λούθηρος είναι ένας ανυπόφορος καλόγερος που εξ αιτίας του 'ανυπόφορού' του εκτύπησε την εκκλησία και -κατά συνέπεια- προκάλεσε την αποκατάστασή της... Οι καθολικοί έχουν λόγους να κάνουν γιορτές για τον Λούθηρο, να συνθέτουν δράματα προς τιμήν του..."

"...Ο Ζαρατούστρας είναι ο γενναιότερος από όλους μαζί τους διανοητές ενωμένους. Το να λες την αλήθεια, να ξέρεις καλά να τοξεύεις αυτή είναι η περσική αρετή. Με νιώθουν;... Η νίκη της ηθικής ενάντια στον εαυτό της με αληθοέπεια, η νίκη του ηθικιστή κατά του εαυτού του για να καταλήξει στον αντίθετό του, σ'εμένα, αυτό σημαίνει τ'όνομα του Ζαρατούστρα στο στόμα μου..."

"...Κατά βάθος δυο αρνήσεις περιέχει ως προς εμέ η λέξη ανηθικιστής. Αντιλογώ αφ'ενός προς ένα τύπο ανθρώπου, που νομίσθηκε ως τώρα σαν ο υπέρτερος τύπος, ο καλός, ο αγαθός, ο σπλαχνικός άνθρωπος. Αντιλογώ εξ'άλλου προς ένα είδος ηθικής που έλαβε σημασία, που έγινε δυνατή σαν ηθική από εαυτού της: την ηθική της παρακμής, για να εκφρασθώ ακριβέστερα, τη χριστιανική ηθική. Θα μου επιτραπεί να θεωρήσω τη δεύτερη αντιλογία σαν την πιο οριστική, λογιάζοντας πως η πολύ υψηλή εκτίμηση της καλοσύνης και της αγαθότητας, σαν τις κρίνει κανείς σε μεγάλη έκταση, παρουσιάζεται τώρα σαν αποτέλεσμα της παρακμής, σαν σύμπτωμα αδυναμίας, σαν ασυμβίβαστη προς μια ζωή που υψώνεται και αυτοβεβαιώνεται. Ένας από τους σημαντικούς όρους της επιβεβαίωσης είναι η άρνηση και η καταστροφή...

            ...Το να θεωρούνται γενικώς οι συμφορές κάθε είδους σα μια αντίρρηση, σαν κάτι που πρέπει να καταργηθεί, αυτό δα είναι η κατ'εξοχήν μηδαμινότητα που δύναται να προκαλέσει αληθινές δυστυχίες, αν από ψηλά κριθούν τα πράγματα, μια μοιραία ηλιθιότητα -σχεδόν τόσο ηλίθια όσο θα ήταν η θέληση να καταργηθεί παραδείγματος χάριν η κακοκαιρία από ευσπλαχνία προς τους πτωχούς ανθρώπους.

            Στη μεγάλη γενική οικονομία τα φοβερά κτυπήματα της πραγματικότητας, (στα πάθη, τις επιθυμίες, τη θέληση της δύναμης) είναι χρειαστά σε βαθμό ανυπολόγιστο, πολύ πιότερο παρά η ελεεινή εκείνη μορφή ευτυχίας που λέγεται 'καλοσύνη'. Πρέπει μάλιστα να είναι κανείς επιεικής για να παραχωρήσει μια θέση σ'αυτήν λογιάζοντας πως έχει σαν όρο ύπαρξής της το ψέμα των ενστίκτων. Θα λάβω την ευκαιρία ν'αποδείξω τις υπέρμετρα ανησυχαστικές συνέπειες που μπορεί νά'χει για την ιστορία ολόκληρος ο οπτιμισμός, το δημιούργημα αυτό των homines optimi. Ο Ζαρατούστρας πρώτος ένιωσε πως ο οπτιμιστής είναι το ίδιο παρακμίας όπως ο πεσιμιστής και ίσως πιο βλαβερός. Να τα λόγια του:

            Οι καλοί άνθρωποι, ποτέ δεν λένε την αλήθεια. Οι καλοί άνθρωποι σας διδάσκουν ψεύτικες τέχνες και ψεύτικες βεβαιότητες. Γεννηθήκατε και εστεγασθήκατε μέσα στα ψέματα των καλών. Ολοι θεμελιωδώς αλλοιώθηκαν στη μορφή τους και διαστράφηκαν από τους καλούς..."

"...Η στραβομάρα μπρος στο χριστιανισμό είναι το κατ'εξοχήν έγκλημα -το έγκλημα εναντίον της ζωής..."

"...Η χριστιανική ηθική -η πιο πανούργα μορφή στη θέληση της ψευτιάς αυτή είναι η Κίρκη της ανθρωπότητας, αυτή την διέφθειρε. Και όχι από την πλάνη, μονάχα σαν πλάνη, τρομάζω μπρος σ'αυτό το θέαμα, ούτε και από την προαιώνια έλλειψη 'καλής θέλησης', την έλλειψη πειθαρχίας, ευπρέπειας, γενναιότητας στα πνευματικά πράγματα, μια έλλειψη που αυτοφανερώνεται από την νίκη της ηθικής αυτής, αλλά από την έλλειψη της φυσικότητας από την τρομερή αυτή κατάσταση του ότι το αντι-φυσικό έλαβε αυτό το ίδιο τις υπέρτατες τιμές, παίρνοντας το όνομα ηθική και έμεινε επικρεμάμενο πάνω από την ανθρωπότητα σαν ο νόμος της, η κατηγορηματική προστακτική της!...

            ...Εδίδαξαν την περιφρόνηση όλων των πρωτοενστίκτων της ζωής. Φαντάστηκαν με το ψέμα την ύπαρξη μιας 'ψυχής' ενός 'πνεύματος' για να φέρουν το χαμό του κορμιού. Στις πρώτες συνθήκες της ζωής, στη γενετήσια ορμή εδίδαξαν να βλέπουμε κάτι ακάθαρτο. Στην πιο βαθιά ανάγκη της αύξησης, στον αυστηρό έρωτα του εαυτού μας (και η λέξη ακόμα αυτή είναι ήδη υβριστική!) ζήτησαν μια κακή αρχή. Απεναντίας στο κακό σύμπτωμα της παρακμής και της αντίφασης προς τα ένστικτα, στην 'ανιδιοτέλεια' στο χαμό του στηρικτικού σημείου, στο απρόσωπο και την αγάπη του πλησίον, διακρίνουν την ανώτερη αξία, τι λέω, την κατ'εξοχήν αξία... Πως; Ή ανθρωπότητα είναι λοιπόν σε παρακμή; Ήταν πάντα σε παρακμή;...

            ...Εδώ μένει ανοιχτό ένα ενδεχόμενο: δεν βρίσκεται η ανθρωπότητα σε παρακμή, αλλά μόνο το παρασιτικό εκείνο είδος ανθρώπων, το είδος των παπάδων που, ανάμεσα στον κόσμο, βοηθούμενο από το ψέμα κατόρθωσε να υψωθεί στη θέση διαιτητού για τον καθορισμό των αξιών και που βρήκε την χριστιανική ηθική μέσο για να φθάσει στην εξουσία... Και πραγματικά, αυτή είναι η πεποίθησή μου. Οι διδάσκαλοι, οι αρχηγοί της ανθρωπότητας ήταν όλοι θεολόγοι και όλοι επίσης παρακμίες. Απ'αυτό προέρχεται η μεταμόρφωση όλων των αξιών σε μια εχθρότητα προς τη ζωή, απ'αυτό προέρχεται η ηθική... Ορισμός της ηθικής: Η ηθική είναι η ιδιοσυγκρασία του παρακμία με την κρυφή πρόθεση να εκδικηθεί τη ζωή -και η πρόθεση αυτή εστέφθη από επιτυχία. Αποδίδω ξέχωρη αξία σε τούτο τον ορισμό..."

"...Η ανακάλυψη της χριστιανικής ηθικής είναι ένα συμβάν που δεν έχει το όμοιό του, μια αληθινή καταστροφή. Αυτός που δίνει διευκρινήσεις για τούτο είναι μια ανώτερη δύναμη, ένα μοιραίο, -σπάζει την ιστορία της ανθρωπότητας σε δύο κομμάτια. Ζουν πριν απ'αυτόν, ζουν έπειτα απ'αυτόν... Ο Κεραυνός της αληθείας χτύπησε εκείνο που ως τώρα ήταν τοποθετημένο ψηλότερα. Εκείνος που καταλαβαίνει αυτό δα που καταστράφηκε, ας κοιτάξει αν του μένει ακόμα τίποτε στα χέρια του. Ό,τι ως τώρα ονομάσθηκε αλήθεια ξεμασκαρεύτηκε φανερούμενο σαν το επικινδυνότερο, το απιστότερο, το υποχθονιότερο ψέμα. Η Ιερή πρόφαση πως κάνει τους ανθρώπους 'καλύτερους' φαίνεται σαν κατεργαριά για να εξαντλήσει τη ζωή την ίδια, για να την κάνει αναιμική παίρνοντάς της το αίμα. Η ηθική θεωρούμενη σαν βρυκολάκιασμα... Εκείνος που ανακαλύπτει την ηθική ανακαλύπτει, στον ίδιο καιρό, την αξία όλων των αξιών στις οποίες πιστεύουν και στις οποίες πίστευαν. Δεν βλέπει πια τίποτε αξιοσέβαστο στους πιο σεβάσμιους τύπους της ανθρωπότητας, σ'εκείνους ακόμη που αναγνωρίστηκαν άγιοι, βλέπει σ'αυτούς τον απαισιώτερο τύπο των κακοφθασμένων όντων, απαίσιο γιατί γοητεύει...

            Η έννοια του 'Θεού' επινοήθηκε σαν αντινομία της ζωής -σ'αυτή μέσα συγκεφαλαιώνεται σε μια τρομακτική ενότητα ό,τι είναι βλαβερό, φαρμακερό, συκοφαντικό, όλη η εχθροπάθεια εναντίον της ζωής. Η έννοια του 'υπερπέραν' του 'κόσμου-αλήθεια' δεν επινοήθηκε παρά για να εξευτελίσει τον μόνο κόσμο που υπάρχει -για να μην αφήσει στην γήινη πραγματικότητα κανένα σκοπό, κανένα λόγο, καμιά αποστολή! Η έννοια της 'ψυχής', το 'πνεύμα' και στο κάτω της γραφής ως και η έννοια της 'αθάνατης ψυχής' επινοήθηκε για να περιφρονήσει το κορμί, για να το κάμει άρρωστο -'ιερό'- για να φέρει σε όλα τα πράγματα που αξίζουν σοβαρότητα στη ζωή -τα ζητήματα της τροφής, κατοικίας, πνευματικής δίαιτας, τις φροντίδες για τους αρρώστους, την καθαριότητα, την θερμοκρασία -το πιο τρομερό ξέγνοιασμα! Αντί της υγείας η 'σωτηρία της ψυχής' -θέλω να πω μια περιοδική τρέλα, που από τους σπασμούς της μετανοίας πάει στην υστερία της λύτρωσης! Η έννοια της 'αμαρτίας' επινοήθηκε συγχρόνως με το όργανο της βασάνου που τη συμπληρώνει, το 'αυτεξούσιο' για να θολώσει τα ένστικτα, για να κάμει τη δυσπιστία προς τα ένστικτα δεύτερη φύση! Στην έννοια της 'ανιδιοτέλειας', της 'αυταπάρνησης' βρίσκεται το αληθινό έμβλημα της παρακμής. Το θέλγητρο που έχει κάθε τι που είναι βλαβερό, η ανικανότητα στο να διακρίνουμε το ίδιο μας το συμφέρον, η καταστροφή του εαυτού μας έγιναν ηθικά χαρίσματα, έγιναν το 'καθήκον', η 'αγιότητα', η 'θειότητα' στον άνθρωπο! Τέλος -κι αυτό είναι το φοβερότερο- στην έννοια του καλού ανθρώπου περιλαμβάνεται κάθε τι που είναι αδύνατο, άρρωστο, κακοφθασμένο, κάθε τι που πάσχει από τον εαυτό του, κάθε τι που πρέπει να εκλείψει. Αντιδρομίζεται ο νόμος της επιλογής. Από την αντίθεση προς τον περήφανο και καλοφθασμένο άνθρωπο τον επιβεβαιωτικό που εγγυάται το μέλλον, φτιάχνουν ένα ιδεώδες. Αυτός ο άνθρωπος γίνεται έτσι ο κακός άνθρωπος. Και επίστεψαν όλα αυτά κάτω από το όνομα ηθική! Θρυψαλιάστε τον άτιμο!...

"Με κατάλαβαν; Ο Διόνυσος απέναντι του Εσταυρωμένου..."

* * *