Περιοχή Μ

…η αλχημεία δεν μετα­βλήθηκε απλώς σε χημεία, με τη βαθμιαία ανακάλυψη του τρόπου πού την απόσπασε από τις μυθολογικές ι­δέες, άλλα ότι επίσης έγινε, ή ήταν ανέκαθεν ένα είδος μυστικής φιλοσοφίας. Ή ιδέα τής ένωσης χρησίμευε, από τη μιά, για νά ρίξει φώς στο μυστήριο τής χημικής ένω­σης ενώ, άπό τήν άλλη, έγινε τό σύμβολο τής μυστι­κής ένωσης αφού, ώς μυθολόγημα, εκφράζει τό αρχέτυπο τής ένωσης των άντιθέτων. Τα αρχέτυπα, όμως, δέν αντιπροσωπεύουν τίποτα τό εξωτερικό, μη - ψυχικό, άν και φυσικά οφείλουν τη συγκεκριμένη μορ­φή των εικόνων τους σέ εξωτερικές εντυπώσεις. Γιά τήν ακρίβεια, ανεξάρτητα άπό τις εξωτερικές μορφές πού μπορεί νά πάρουν ή και καμιά φορά αντίθετα σ' αυ­τές, αντιπροσωπεύουν τη ζωή και τήν ούσία μιας μή - ά- τομικής ψυχής. Παρ' όλο πού αυτή ή ψυχή είναι έμφυτη σέ κάθε άτομο, δέν μπορεί τό άτομο ούτε νά τήν τρο­ποποιήσει ούτε νά τήν κατακτήσει προσωπικά. Είναι ή ίδια τόσο στο άτομο όσο και στούς πολλούς και στον καθένα. Είναι τό υπόβαθρο κάθε ατομικής ψυχής, ακριβώς όπως ή θάλασσα είναι ό φορέας του ατομικού κύματος.

Ή αλχημιστική εικόνα τής ένωσης, πού ή πρακτική της σπουδαιότητα αποδείχτηκε σέ μεταγενέστερο στά­διο, είναι τό ίδιο πολύτιμη άπό ψυχολογική πλευρά. Μ' άλλα λόγια, παίζει τον ίδιο ρόλο στήν εξερεύνηση τής σκοτεινιάς τής ψυχής πού έπαιξε και στήν εξερεύνηση του γρίφου τής ύλης. Γιά τήν άκρίβεια, ποτέ δέν θά μπο­ρούσε νά ήταν τόσο αποτελεσματική στον υλικό κόσμο, άν δέν είχε ήδη τή δύναμη νά γοητεύει κι έτσι νά καθη­λώνει τήν προσοχή του ερευνητή επάνω σ' αύτή τή γραμ­μή. Ό γάμος είναι μιά εικόνα a priori πού ανέκαθεν έ­παιξε σπουδαίο ρόλο στή νοητική ανάπτυξη του ανθρώπου. Αν αναζητήσουμε τίς ρίζες αυτής τής ιδέας, θά ανακαλύψουμε ότι έχει δύο πηγές στήν αλχημεία. Ή μία είναι χριστιανική, ή άλλη ειδωλολατρική. Ή χριστια­νική πηγή δέν ύπάρχει αμφιβολία ότι είναι τό δόγμα του Χριστού και της Εκκλησίας, του  sponsus και τής sponsa, όπου ό Χριστός παίζει τό ρόλο του Ήλιου και ή Εκκλησία τής Σελήνης. Ή ειδωλολατρική πηγή είναι, από τή μιά, ό Ιερός Γάμος, καί, άπό τήν άλλη, ή γαμήλια Ένωση του μύστη μέ τό θεό. Αυτές οί ψυχικές εμπειρίες και τά ίχνη πού άφησαν πίσω τους στήν παράδοση, εξηγούν πολλά πού, διαφορετικά, θά ήταν ολότελα ακατάληπτα στον παράξενο κόσμο τής αλχημείας και τής μυ­στικής της γλώσσας.

Όπως είπαμε παραπάνω, ή εικόνα τής ένωσης πάν­τα εμφανίζεται σε σημαντικές καμπές τής Ιστορίας του ανθρώπινου νου. Οί πρόσφατες εξελίξεις τής σύγχρονης ιατρικής ψυχολογίας μας ανάγκασαν, μέ τήν παρατή­ρηση των νοητικών διεργασιών στις νευρώσεις και στίς ψυχώσεις, νά γίνουμε πιο διεξοδικοί στήν εξερεύνηση του ψυχικού υποβάθρου πού ονομάζεται ασυνείδητο. Αυτές οί έρευνες είναι απαραίτητες γιά τήν ψυχοθεραπεία, γιατί κανείς πιά δέν μπορεί νά αρνηθεί ότι οί νοσηρές διαταραχές τής ψυχής δέν είναι δυνατό νά εξηγηθούν αποκλειστικά μέ βάση τις αλλαγές πού συντελούνται στο σώμα ή στο συνειδητό νου. Πρέπει γι' αύτό νά προ­βάλουμε έναν τρίτο παράγοντα, δηλ. υποθετικές μή - συνειδητές διεργασίες…      

… Ξέρουμε ότι τά συμβολικά περιεχόμε­να των ενστίκτων μπορούν νά ερμηνευτούν ως σημεία, ως αυτοπροσωπογραφίες τών ένστικτων, δηλ. αφαιρε­τικά, ή ως σύμβολα, ώς τό πνευματικό νόημα του φυσικού ενστίκτου. Στην πρώτη περίπτωση, ή ενστικτώ­δης πορεία μεταφέρεται στο «πραγματικό», ενώ στη δεύ­τερη, στο «μη - πραγματικό».

Σέ κάθε ειδική περίπτωση, συχνά είναι σχεδόν αδύνατο νά πει κανείς τί είναι «πνεύμα» και τί «ένστικτο». Και τά δύο μαζί, σχηματίζουν μιάν αδιαπέραστη μάζα, ένα πραγματικό μίγμα, πού ξεπηδάει από τά βάθη τού αρχέγονου χάους. Όταν βρίσκεται κανείς αντιμέτωπος μέ τέτοια περιεχόμενα, καταλαβαίνει αμέσως γιατί διαταράσσεται ή νευρική ισορροπία του νευρωτικού και γιατί, στή σχιζοφρένεια, ολόκληρο τό ψυχικό σύστημα διαλύεται. Αυτά τά περιεχόμενα έχουν μιά γοητεία πού δέν συναρπάζει μοναχά τον ασθενή, αλλά μπορεί επίσης να έχει ένα επαγωγικό αποτέλεσμα στο ασυνείδητο του α­μερόληπτου θεατή, σ' αυτή τήν περίπτωση, του γιατρού. Το βάρος αυτών τών μή - συνειδητών και χαωδών περιε­χομένων βαραίνει πολύ τον ασθενή. Γιατί, άν και υπάρ­χουν μέσα σ' όλους, σ' αύτόν μόνο έχουν ενεργοποιηθεί και τον ωθούν σέ μιά πνευματική μοναξιά πού ουτε ό και ο ίδιος ούτε κανένας άλλος μπορεί να καταλάβει και πού είναι βέβαιο ότι θά παρερμηνευτεί…

…Ή αρχαία και από καιρό ξεπερασμένη ιδέα του ανθρώπου ως μικρόκοσμου, περιέχει μιάν υπέρτατη ψυχολογική αλήθεια πού πρέπει νά τήν ανα­καλύψουμε. Σέ άλλες εποχές, αυτή ή αλήθεια προ­βαλλόταν επάνω στο σώμα, ακριβώς όπως ή αλχημεία πρόβαλε τή μή-συνειδητή ψυχή επάνω στις χημικές ουσίες. 'Αλλά τά πράγματα είναι πολύ διαφορετικά όταν, λέγοντας μικρόκοσμο εννοούμε εκείνο τον εσωτερικό κόσμο, πού ή βαθύτερη φύση του καθρεφτίζεται φευγα­λέα στο ασυνείδητο. Μιά τέτοια νύξη περιέχεται στά παρακάτω λόγια του Ωριγένη: «Κατάλαβε ότι είσαι έ­νας δεύτερος κόσμος σέ μικρογραφία και ότι ό ήλιος και ή σελήνη είναι μέσα σου, καθώς και τά άστρα». Και ακριβώς όπως ό κόσμος δέν είναι μιά μάζα άπό μόρια σέ διάλυση, αλλά στηρίζεται στήν ενότητα της αγκαλιάς του θεού, έτσι και ό άνθρωπος δέν πρέπει νά διαλυθεί σ' ενα στρόβιλο από αντίθετες δυνατότητες και τάσεις, πού πηγάζουν από τό ασυνείδητο, αλλά θα πρέ­πει να γίνει μια ενότητα πού νά τις περικλείει όλες. Ό Ωριγένης λέει σχετικά: «Βλέπεις ότι αυτός πού εμφα­νίζεται σαν ένας, δεν είναι ένας, άλλα τόσα πρόσωπα όσα και οί τάσεις του». Κατοχή άπό τό ασυνείδητο ση­μαίνει διάσπαση σέ πολλά πρόσωπα καί πράγματα. Γι’ αύτό, σύμφωνα μέ τον Ωριγένη, ό σκοπός του Χριστια­νού είναι νά γίνει ενα ανθρώπινο ον εσωτερικά ενοποιη­μένο. Ή τυφλή επιμονή στήν εξωτερική επικοινωνία μέ τήν Εκκλησία, φυσικά δεν πραγματοποιεί αυτό τό σκο­πό. 'Αντίθετα, προσφέρει επιπόλαια, ένα εξωτερικό δο­χείο στήν εσωτερική διάσπαση, χωρίς νά μεταβάλει πρα­γματικά τή διάσπαση σέ έ ν ό τ η τ α.

Ή οδυνηρή σύγκρουση πού αρχίζει μέ τό nirgedo ή τό tenebrositas περιγράφεται άπό τούς άλχημιστές ώς «διαχωρισμός των στοιχείων», διάλυση, calcinario, incineratio ή ώς ακρωτηριασμός του σώματος, ώς οδυνηρές θυ­σίες ζώων, κόψιμο των χεριών της μητέρας ή των πο­διών του λιονταριού, διάλυση του γαμπρού μέσα στο σώμα της νύφης καί τά παρόμοια. Όσο διαρκεί αύτη ή ακραία μορφή της διάσπασης, συντελείται μιά μεταμόρ­φωση εκείνου του arcanum — είτε είναι ουσία είτε πνεύ­μα — πού πάντα αποδεικνύεται ότι είναι ό μυστηριώδης Μερκούριους. Μ' άλλα λόγια, άπό τις τερατώδεις μορ­φές τών ζώων, αναδύεται βαθμιαία ένα res simplex, πού ή φύση του είναι μία και ή αυτή κι όμως, αποτελείται άπό μιά διττότητα. («Ή ένιαία διπλή φύση» του Γκαί­τε). Ό αλχημιστής προσπαθεί νά παρακάμψει αύτή τήν παραδοξότητα ή τήν άντινομία μέ τις διάφορες διεργα­σίες καί συνταγές του καί νά φτιάξει άπό τά δύο τό ένα. 'Αλλά καί μόνη ή πολλαπλότητα τών συμβόλων του καί τών συμβολικών διεργασιών, αποδεικνύει δτι ή επιτυχία είναι αμφίβολη. Σπάνια συναντούμε σύμβολα τοϋ «τέλους» πού ή διπλή τους φύση νά μήν γίνεται αμέσως αντιληπτή. Τά άλχημιστικά filius philosophorum, ή lapis, ή rebis, το ανθρωπάριο, είναι όλα ερμαφρόδιτα. Ό χρυσός του αλχημιστή δεν είναι κοινός, ή πέτρα του είναι πνεύμα και σώμα, τό ίδιο και ή βαφή του, πού είναι «πνευματικό αίμα». Γι' αυτό, μπορούμε εύκολα νά καταλάβουμε γιατί ό χημικός γάμος, ό βασιλικός γά­μος, παίζει τόσο σπουδαίο ρόλο στην αλχημεία ώς σύμ­βολο της υπέρτατης και ύστατης ένωσης, αφού αντιπρο­σωπεύει τη «μαγεία» πού θά τελειοποιήσει τό έργο και θα ενώσει τά αντίθετα με την άγάπη, γιατί ή «αγάπη είναι πιο δυνατή από τό θάνατο».

Ή αλχημεία περιγράφει, όχι απλώς σέ αδρή σκια­γραφία, αλλά συχνά με τις πιο εκπληκτικές λεπτομέ­ρειες, τήν ίδια ψυχολογική φαινομενολογία πού παρα­τηρείται στην ανάλυση των μη συνειδητών διεργασιών. Ή πολύτιμη ενότητα του ατόμου πού μέ έμφαση λέει «Εγώ θέλω, 'Εγώ σκέπτομαι», διαλύεται κάτω άπό τήν επίδραση του ασυνειδήτου. Όσο ό ασθενής νομίζει ότι κάποιος άλλος (ό πατέρας του ή ή μητέρα του) ευθύνεται γιά τις δυσκολίες του, μπορεί νά περισώσει κά­ποια επίφαση ενότητας. Όταν, όμως, αντιληφτεί ότι εχει ό ίδιος μιά σκιά, δτι ό εχθρός του φωλιάζει στήν ί­δια του τήν καρδιά, τότε αρχίζει ή σύγκρουση και ό έ­νας γίνεται δύο. Επειδή ό «άλλος» θά αποδειχτεί μέ τον καιρό ότι είναι άλλη μία διττότητα, ένα σύμπλεγμα άπό αντιθέσεις, τό έγώ γρήγορα μεταβάλλεται σέ ανεμοδούρα πού παραδέρνει μέσα στο πλήθος τών «τάσεων», μέ αποτέλεσμα τή «συσκότιση του φωτός», δηλ. τό συν­ειδητό χάνει τό δυναμικό του και ό άνθρωπος δέν γνω­ρίζει. που αρχίζει και που τελειώνει ή προσωπικότητά του. Θάλεγε κανείς πώς περνά άπό τή σκιερή κοιλάδα και καμιά φορά είναι αναγκασμένος νά γαντζωθεί άπό τό γιατρό, γιατί ό γιατρός αντιπροσωπεύει γι' αυτόν τό τελευταίο ίχνος της πραγματικότητας. Αυτή ή κατάστα­ση είναι δύσκολη και για χοός δυό. Συχνά ό γιατρός βρί­σκεται στην ίδια κατάσταση μέ τον αλχημιστή πού δεν ή­ξερε πιά άν έλιωνε τό πολύτιμο μίγμα στό χωνί, ή αν ή­ταν ή σαλαμάντρα πού «λάμπε μέσα στη φωτιά. Ή ψυ­χολογική αναγωγή αναγκάζει τόσο τό γιατρό όσο καί τον ασθενή νά εμπλακούν στή μεταμόρφωση του τρίτου και νά μεταμορφωθούν καί οί ίδιοι καί, σ' όλο τό διά­στημα, ή γνώση είναι τό μοναδικό θαμπό φώς μέσα στό σκοτάδι. Τίποτα δεν δίνει μιά καλύτερη εικόνα της ψυ­χολογικής κατάστασης του αλχημιστή άπό τή διαίρεση του δωματίου του σέ «εργαστήριο», όπου ασχολείται με τά χωνιά και τά σταλακτήριά του, και σέ «προσευχητήριο», όπου παρακαλεί τό θεό νά του στείλει τήν απαραί­τητη φώτιση. «Καθάρισε τή φοβερή σκοτεινά του νου μας», όπως παραθέτει ό συγγραφέας του έργου Aurora…

Carl Jung  Rosarium Philosophorum  (Το κομποσχοίνι των φιλοσόφων)

Μτφ: Σοφία Άντζακα

Εκδ. Σπαγειρία, 1990

Κι επειδή δεν είναι όλοι υποχρεωμένοι να έχουν εξοικοιωθεί με έννοιες και σημασίες, θεώρησα σκόπιμο να παραθέσω και ένα απόσπασμα για την Αλχημεία από μια ωραία εργασία ενός φίλου και αδελφού από τα παλιά...

ΕΡΜΗΤΙΚΗ – ΑΛΧΗΜΕIΑ

Συνοπτική  αναφορά

Α

πό τους Ελληνικούς Αλχημικούς Πάπυρους της Αιγύπτου (ο παλαιότερος ίσως γύρω στο 300 μ.Χ.) μαθαίνουμε, αρχικά για την ύπαρξη της Ιερής Τέχνης και της Αλχημείας. Σ’αυτούς περικλείεται η γνώση για την ύπαρξη ενός συστήματος θεωριών και μαγικών πράξεων που ήταν γνωστά μόνο στους μυημένους. Όσοι δε αποκάλυπταν αυτά τα ιερά μυστήρια, τιμωρούνταν με θάνατο! Θεμελιωτής αυτής που ονομάστηκε Ιερά Επιστήμη ήταν ο Ερμής ο Τρισμέγιστος, γι' αυτό και η τέχνη αυτή, ονομάστηκε Ερμητική, ή Μέγα Έργο και διδασκόταν στους μυημένους από το ναό της Μέμφιδας.

Κατά μια ετυμολογική άποψη, η λέξη αλχημεία προέρχεται από την αρχαία ονομασία της κοιλάδας του Νείλου, που λεγόταν Χέμτ.

Η Αλχημεία, αρχικώς ήταν πλήρως συνδεδεμένη με την Μαγεία, την Αστρολογία και την Ιατρική. Στον Μεσαίωνα όμως, όπου και αναπτύχθηκε και άνθισε, διαχωρίστηκε απ’αυτές.

Ο Ολυμπιόδωρος, αλχημιστής και ο ίδιος, καταγράφει πολλούς μύστες της Ιερής Τέχνης στην Αίγυπτο (Ζώσιμος ο Θηβαίος, Συνέσιος, Μαρία η Ιουδαία κ.α.)

Μετά από την καταστροφή της Αλεξανδρινής βιβλιοθήκης και την κατάκτηση του πρώην ελληνιστικού κόσμου αργότερα από το Ισλάμ, εμφανίζεται τα Αραβικό στοιχείο σαν σσυνεχιστής και προστάτης της Αλχημικής Τέχνης. Έτσι αναφέρονται στην ιστορία της Αλχημείας μεγάλα ονόματα όπως του Αβικένα, Αλφίδιους, Αρτέφιους, Α1chid. Bachir, Sophar κ.α.

Μετά από τους άραβες αλχημιστές, στον Ευρωπαϊκό χώρο, διακεκριμένοι αλχημιστές αναφέρονται οι Νικολά Φλαμέλ, Helvetius, Παράκελσος, Hortulanus, Eliphas Levi, ο ‘σύγχρονός’ μας Φουλκανέλι, κ.α.

Η Αλχημεία, ή αλλιώς η ελεγχόμενη μεταμόρφωση ενός στοιχείου σε άλλο, υπήρξε το αντικείμενο μυστικής και απολύτως απαγορευμένης έρευνας. Καλλιεργήθηκε τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση. Σιγά σιγά, κατέληξε στα να διαμορφώσει την σημερινή Χημεία. Μεσαιωνικά χειρόγραφα περιγράφουν πώς ήταν διαμορφωμένα το εργαστήρια των αλχημιστών, με κερατοειδή αρχεία, γυάλινα σκεύη, διυλιστήρες, φούρνους και άλλες συσκευές, απαραίτητες χια το Magnum Opus (Μεγάλο Έργο)…

…Στη βιογραφία ταυ Τσάν Τάο Λιν,που σπούδασε στην αυτοκρατορική ακαδημία του Πεκίνου, αναφέρεται κάποιο βιβλίο με τον τίτλο "Μελέτη του ελιξιρίου".  Το βασικό στοιχείο στην κινέζικη αλχημεία, είναι το καννάβαρι, ή θειούχος υδράργυρος, το οποίο χρησιμοποι­ούνταν για την παρασκευή του Χρυσαφένιου Χυμού.

Ο διάσημος γιατρός και αλχημιστής Παράκελσος (1493-1541), είναι αυτός που ανακάλυψε πρώτος τον ψευδάργυρο, και πρώτος αυτός αναγνώρισε τα υδρογόνο. Επίσης, ο Νικολά Φλαμέλ στο Παρίσι το 1382, δημιούργησε τον πρώτο αλχημικό χρυσό. Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε πολλά ονόματα καθώς και γεγονότα, αλλά θα αναφέρουμε σαν σημαντικέ μια δήλωση του Φρειδερίκου Σόντυ (βραβείο Νόμπελ 1909, για την διερεύνηση ταυ ραδίου και την δημιουργία της λέξης ισότοπο) για την Αλχημεία: Είναι, πολύ σημαντικό, να μελετήσει κανείς τον πολυσήμαντο και παγκόσμιο θρύλο της Φιλοσοφικής Λίθου, έναν θρύλο που ακόμα και σήμερα δεν μπορούμε να προσεγγίσουμε την αληθινή προέλευσή του.

…Ο Μιρσέα Ελιάντ, τοποθετεί την εμφάνιση της Αλχημείας γύρω στο 4000-3500 π.χ., όπου κατά την περίοδο του Αλ Ουμπέιντ,στην Ουράνη (Συρία), εμφανίζεται η πρώτη θερμική κατεργασία μετάλλων, μια και η κατεργασία ταυ χαλκού κατά τις 6η και 5η χιλιετία π.χ. γίνεται με τα τότε γνωστά μέσα της σφυρηλάτησης και της λείανσης.

Σύμφωνα με την αρχαία παράδοση, ο Θωθ (Ερμής) θεωρείται ο σοφός θεός, ο κομιστής, ο οποίος αποκάλυψε στο ανθρώπινο γένος τις ερμητικές τέχνες, ανάμεσα στις οποίες συγκαταλέγεται και η Αλχημεία.

Οι αλχημιστές συγκεντρώνουν τις παλαιές παραδόσεις και τα μυστικά των συντεχνιών, και μελετούν τη φύση και τα στοιχεία της, φτάνοντας ως το σημείο να αντιμετωπίζουν τα ορυκτά σαν ζωντανούς οργανισμούς που κυοφορούνται από την Μητέρα Γη και εξορύσσονται σαν έμβρυα και που με­γαλώνουν σιγά σιγά για να εξελιχθούν σε ώριμα μέταλλα. Σ'αυτή δε τη στιγμή της εξέλιξης των ορυκτών σε μέταλλα, εισέρχεται ο ανθρώπινος παράγοντας για να προωθήσει την μετάλλαξη αυτών των στοιχείων και να πραγματοποιηθεί το έργο της φύσης. Τη στιγμή που το ορυκτό-έμβρυο ωριμάζει με την ανθρώπινη βοήθεια, γεννιέται η Αλχημεία!

Ο αλχημιστής, φαίνεται να παίζει εδώ τον ρόλο του συνεργού της φύσης, ώστε αυτή να μπορέσει να εκπληρώσει, το έργο της. Αργότερα βέβαια, ο αλχημιστής, φτάνει και στα σημείο να προωθήσει, και την δική του πρώτη ύλη και να περά­σει έτσι στην μετάλλαξη του ίδιου του τού εαυτού, σαν στοιχείο, ώστε να μπορέσει κάποτε να εκπληρώσει και ο ίδιος την φύση του. Εδώ λοιπόν, ο αλχη­μιστής αναζητά την πασίγνωστη Φιλοσοφική Λίθο, η οποία είναι τα σύμβολο, αλλά και το μέσον αυτής της τελειοποίησης. Το         ότι η φύση τείνει προς την τελειοποίηση, αποτελεί την βάση όλων των αλχημικών εργασιών! Όπως ακριβώς τα μέταλλο, αν το αφήσουμε στα έγκατα της γης, θα φτάσει κάποτε στα στάδιο της τελειοποίησης με τη μορφή του χρυσού, έτσι και ο άνθρωποςθα έφτανε μετά από πολλές γενιές στην πληρότητα και την ολοκλήρωση. Δια μέσου όμως της αλχημείας και του αλχημιστικού έργου, γίνεται ο ίδιος ο άνθρωπος, ενεργητικά και όχι παθητικά, ο φορέας και ο συνδετικός κρίκος της αλυσίδας της εξέλιξης και της ολοκλήρωσης του Μεγάλου Έργου!

Η Αλχημεία λοιπόν, είναι η επιστήμη των μεταμορφώσεων, αλλά ο πραγματικός της σκοπός, δεν ήταν απλώς η μεταμόρφωση των μετάλλων ή του μολύβδου σε χρυσό, αλλά η μεταμόρφωση και η τελειοποίηση ταυ ίδιου του ανθρώπινου όντος. Η Αλχημεία προσπαθεί με τον τρόπο της να μεταμορφώσει τον μόλυβδο των κατώτερων στοιχείων σε χρυσά, ώστε ο άνθρωπος να προσεγγίσει το θ ε ί ο ν.

Το ερμητικό σύμβολο, στηρίζεται στο θειάφι (θείο), το οποίο είναι, η ενεργη­τική αρχή (ανδρική-φωτεινή), σε αντίθεση με τον υδράργυρο ο οποίος είναι η παθητική αρχή (θηλυκή-σκοτεινή). Οι δύο αυτές είναι ενωμένες δια του Άλατος το οποίο δηλώνει την πρωταρχική ύλη (Materia Prima). Εδώ η αλχημιστική διαδικασία, θεωρεί ότι ο σκοπός του πρώτου έργου, είναι ο διαχωρισμός των δύο αυτών στοιχείων (θείου και υδράργυρου) και μετά η συνένωσή τους εκ νέου δια του άλατος. Ο αλχημικός χρυσός, στην περίπτωση αυτή, είναι και υλικό και πνευματικό μαζί, διότι σύμφωνα με την αντίληψη των αλχημιστών η ευγένεια του χρυσού οφείλεται στην ωριμότητά του. Όλα δε τα άλλα μέταλλα, θεωρούνται σκληρά και ακατέργαστα. "Μην κάνεις καμία αλχημική διεργασία, πριν όλα να έχουν επιστρέψει στο νερό!", λέει ένα αλχημικό ρητό. Εδώ εμφανίζεται η αλχη­μική επιστροφή στην πρωταρχική ύλη, στην προγεννητική κατάσταση, στην μήτρα.

Σύμφωνα με τον Παράκελσο, ο κόσμος πρέπει να επιστρέψει στην Μητέρα η οποία είναι η πρωταρχική ύλη, η άμορφη μάζα, για να μπορέσει να φτάσει στην αιωνιότητα. Ο αλχημιστής γνώριζε οτι δεν μπορούσε να αποκτήσει την ποθητή μετάλλαξη μέσα από φθαρμένα υλικά και γι' αυτό έπρεπε να τα διαλύσει πρώτα και να τα συνενώσει έπειτα, πράγμα που σε μυητικό επίπεδο σήμαινε οτι, ο υποψήφιος πέθαινε, ένα θάνατο συνειδητό, ένα θάνατο που οδηγούσε στην κοσμική νύχτα, στην παγκόσμια μήτρα, στο σπήλαιο, στην πρωταρχική ύλη!...