Εγώ-Εσύ εναντίον Εγώ-Αυτό...

...Η πολύ γνωστή συλλογή των Χασιδικών ιστοριών του Μπούμπερ, επίσης αγγίζει πολλά θεραπευτικά θέματα. Ο Μπούμπερ έμμεσα απέδειξε το πώς οι ιστορίες είναι οχήματα θεραπείας... Ο ίδιος ο Φρόυντ ομολόγησε πως χρησιμοποιούσε τις Χασιδικές ιστορίες στις θεραπείες του. Ο Γιουνγκ από την πλευρά του, περιγράφει μια περίπτωση όπου μια νέα γυναίκα αποδείχθηκε πως ήταν η κόρη ενός διάσημου Ραβίνου. Ο Γιουνγκ ένιωσε πως ο δρόμος βασιζόταν στην επανασύνδεση με αυτή την παράδοση. Η ιστορία του Reb Zusya που πάει στον παράδεισο και δεν ερωτάται γιατί δεν ήταν ο Μωυσής αλλά γιατί δεν ήταν ο Zusya είναι μια συνοπτική δήλωση της ηθικής προσταγής για ατομίκευση. Η ιστορία του Ραβίνου Nachan του Πρίγκιπα που πίστευε πως ήταν μια γαλοπούλα, ιδιαίτερα, αντανακλά βασικά διλήμματα του θεραπευτικού έργου. Στην ιστορία αυτή, ένας περιπλανώμενος ‘θεραπευτής’ θεραπεύει έναν ‘ψυχωσικό πρίγκιπα’ ο οποίος πιστεύει πως είναι γαλοπούλα και ζει γυμνός κάτω από τα βασιλικά τραπέζια, ραμφίζοντας τα ψίχουλα. Αντί να αμφισβητήσει αυτή την πλάνη, ο θεραπευτής γυμνώνεται και πάει κάτω από το τραπέζι και ομοίως αρχίζει να ραμφίζει πεσμένα ψίχουλα. Μετά από κάποιο διάστημα, ο πρίγκιπας ρωτάει το θεραπευτή τι κάνει εκεί κι ο θεραπευτής απαντά πως είναι γαλοπούλα. Ο έκπληκτος πρίγκιπας απαντά πως είναι κι αυτός γαλοπούλα και συνεχίζουν να τσιμπολογάνε. Τελικά, ο θεραπευτής λέει στον πρίγκιπα, ‘μπορείς να είσαι γαλοπούλα αλλά με παντελόνια’. Ο πρίγκιπας σοκάρεται αλλά συμφωνεί να φορέσει παντελόνια και μετά ένα πουκάμισο και σταδιακά επιστρέφει στα τραπέζια ως Βασιλιάς και στην ανθρώπινη κοινωνία. Αυτή η ιστορία μεταφορικά περιγράφει πτυχές του θεραπευτικού έργου: την ανάγκη εισόδου στον εσωτερικό κόσμο των ψυχωσικών ασθενών προκειμένου να τους επαναφέρουν από τον πρωτόγονο, απρόσιτο κόσμο. Το πώς ο θεραπευτής θα πρέπει να εγκαταλείψει την περσόνα του ώστε να είναι αποτελεσματικός ‘κάτω από το τραπέζι’, στο βασίλειο του ασυνειδήτου -πράγματι όλες αυτές οι δράσεις του θεραπευτή όταν θεώνται απ’έξω δείχνουν παρανοϊκές.

Εδώ θα ήθελα να δώσω ένα προσωπικό παράδειγμα. Μια γυναίκα ήρθε σε μένα, συστημένη από τον πρώην καθηγητή της μετά το θάνατο της μοναχοκόρης της σε ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Όταν ήρθε η γυναίκα, αποδείχθηκε πως αυτή ήταν μόνο η τελευταία από μια σειρά συμφορών. Είχε γεννηθεί στο Βερολίνο αλλά η οικογένεια απέδρασε στην Πράγα. Κατάφερε να πάει στην Παλαιστίνη λίγο πριν τον πόλεμο. Η μητέρα της και ο μικρότερος αδελφός της, έμειναν πίσω, όπου δολοφονήθηκαν στο Άουσβιτς. Ο εναπομείνας αγαπημένος αδελφός της σκοτώθηκε σε ένα βιομηχανικό ατύχημα στο κιμπούτς του. Ο πρώτος της σύζυγος βίωσε έναν αργό και βασανιστικό θάνατο από κάποια εκφυλιστική νόσο. Σε δύσκολους καιρούς, αναζήτησε οικονομική στήριξη από τον πατέρα της ο οποίος κτηνωδώς την απέρριψε αφού της είπε πως δεν ήταν το βιολογικό του παιδί αλλά εξώγαμο παράνομης σχέσης της μητέρας της. Ο δεύτερος σύζυγός της την χώρισε και επέστρεψε στην πατρίδα του. Έπειτα, η κόρη της, την οποία λάτρευε, η μοναδική, σκοτώθηκε σε ένα ανόητο ατύχημα, ένα φορτηγό έπεσε πάνω της ενώ βρισκόταν δίπλα στη βέσπα της και τύλιγε το κασκόλ γύρω από το λαιμό της. Η αστυνομία της είπε πως το σφάλμα ήταν της κόρης της. Οι θεραπευτές συχνά αντιμετωπίζουν ήρεμα τρομακτικές ιστορίες επειδή έχουν ακούσει χειρότερες. Εδώ όμως είχα μια περίπτωση όπου δεν είχα ακούσει χειρότερη, κάποιαν που είχε σταδιακά χάσει όλη της την οικογένεια. Ένιωσα ότι είχε έρθει σε μένα και πως έπρεπε να τη δεχθώ. Βαθμηδόν δημιουργήθηκε ένας δεσμός εμπιστοσύνης ανάμεσά μας. Πένθησα μαζί της το θάνατο της κόρης και τον μακρύ κατάλογο των απωλειών που είχαν προηγηθεί. Ο διάλογός μας διεκόπη όταν έπρεπε να φύγω για τρεισήμισι μήνες με εκπαιδευτική άδεια. Όταν την ενημέρωσα πολύ έγκαιρα, είπε πως όλη η δουλειά που είχαμε κάνει πήγαινε στράφι, πως δεν θα επέστρεφα ποτέ ξανά και…

Εκείνη την εποχή, στην αναλυτική μου ομάδα Το Πικρό Λεμόνι, άκουσα για μια περίπτωση δυο επιζησάντων παιδιών, ασθενείς και αναλυτές μαζί, που είχαν συμφωνία πως όταν ο αναλυτής έλειπε, ο ασθενής μπορούσε να πηγαίνει και να κάθεται στη θέση του στο άδειο γραφείο. Σκέφτηκα, ‘Ναι, πώς να προτείνω όμως μια τέτοια τρελή σκέψη;’ Συγχρονιστικά, στην επόμενη συνεδρία με ρώτησε, ‘Ποιος θα φροντίζει τα φυτά σας τώρα που θα λείπετε;’. Της ζήτησα αν ήθελε να τα ποτίζει εκείνη και δέχτηκε με χαρά. Όταν έφυγα της έδωσα τα κλειδιά του γραφείου και πήγαινε τακτικά και πότιζε τα φυτά και καθόταν ήσυχα σα να ήταν στην εκκλησία στη συνάντηση με το Αιώνιο Εσύ. Εάν είχα ακούσει κάποιον άλλο θεραπευτή πως είχε δώσει τα κλειδιά του σε ασθενή κατά την απουσία του, θα τον είχα θεωρήσει ‘τρελό’. Όμως, στην περίπτωσή μας, αυτή η τρέλα λειτούργησε. Την βοήθησε να ηρεμήσει την αγωνία του χωρισμού μας. Μια άλλη σημείωση φωτίζει μελαγχολικά το Βερολίνο. Ως αποτέλεσμα της δουλειάς μας, αποφάσισε να επιστρέψει στην Πράγα και στο Βερολίνο και να επισκεφτεί ξανά τα σπίτια της. στην Πράγα έτυχε θερμής υποδοχής. Στο Βερολίνο, ο τρομαγμένος ένοικος της έκλεισε την πόρτα στα μούτρα. Εγώ-Εσύ εναντίον Εγώ-Αυτό.

...

Απόσπασμα από τη μελέτη του Henry Abramovitch: The Influence of Martin Buber Philopsophy of Dialogue on Psychotherapy:  A Lasting contribution.

¨…Έλληνες θα ειπεί δύο και δύο τέσσερα στη γη. Όχι δύο και δύο είκοσι στον ουρανό.

Έλληνες θα ειπεί να τελείς στους νεκρούς τις χοές της Ηλέκτρας. Όχι κεριά στους νεκρόλακκους και δηνάρια στο σακούλι του τουρκόπαπα.

Έλληνες θα ειπεί να προσκυνάς τακτικά στους Δελφούς το γνώθι σαυτόν. Όχι να κάνεις την εξομολόγηση στους αγράμματους πνευματικούς και στους μαύρους ψυχοσώστες.

Έλληνες θα ειπεί να σταθείς μπροστά στη στήλη του Κεραμεικού και να διαβάσεις το επιτύμβιο:

στάθι και οίκτιρον

Σταμάτα και δάκρυσε… γιατί δεν ζω πια. Κι όχι να σκαλίζεις πάνω στους σταυρούς κορακίστικα λόγια και νοήματα: προσδοκώ ανάσταση νεκρών.

Έλληνες θα ειπεί το πρωί να γελάς σαν παιδί. Το μεσημέρι να κουβεντιάζεις φρόνιμα. Και το δείλι να δακρύζεις περήφανα. Κι όχι το πρωί να κάνεις μετάνοιες στα τούβλα. Το μεσημέρι να γίνεσαι φοροφυγάς στο κράτος και επίτροπος στην ενορία σου. Και το βράδυ να κρύβεσαι στην κώχη του φόβου σου και να ολολύζεις σαν βερέμης…¨

Δημήτρης Λιαντίνης, ΓΚΕΜΜΑ

Ψυχονομείο

από τούτη την απόσταση

όλα μοιάζουν ένα λεβιαθανικό τοπίο

πέτρες θεόρατες

ριζωμένες σε πρόστυχα μωβ σύννεφα

με τις ριπές του χρόνου

να τις αναγκάζουν ν’ανθίσουν

όνειρα αρχαίων όντων…

ο χρόνος θολώνει τ’οπτικό πεδίο

και σαρκάζει το τεράστιο μελανογράφημα

στο σώμα μου

μα δεν είναι

τους φωνάζω

ποτέ δεν ήταν

το δικό μου σώμα!

ως ξενιστής αρκούμαι

να υποδέχομαι τις εποχές

σιωπηλά

μακελεύοντας όλες τις γλυκές στιγμές

που δραπετεύουν απ’το ψυχονομείο του Απείρου

από τούτη την απόσταση

έχω την πολυτέλεια του θρήνου

και την αφέλεια της ελπίδας

κι αρνούμαι πια να στερηθώ

το αρχαίο αυτό βλέμμα

ως ξενιστής το δανείστηκα
απ’το ήπαρ του Αχανούς

σαν δηλητήριο ενέσιμο ιχώρ

και μεταβολισμένο από όσα το άγγιγμα φανέρωσε

θα το παραδώσω καθαρό

στο επόμενο καλοκαίρι
που θα με αγκαλιάσει…

“simplement... une petite fleur”

Simona Carli

Έζησε καλά όποιος κρύφτηκε καλά...

Τίποτα δεν συγχωρεί λιγότερο το Μέγα Τραύμα ή αλλιώς το Στόμα από τη θρασύτητα του Ρίγους.

Να κρυφτείς στην επιβίωση σημαίνει ότι ακολουθείς τη ροή. Απλά και με το λιγότερο δυνατό κόστος.

Να κρυφτείς στη βίωση σημαίνει ότι αποφάσισες από ορατός να γίνεις αόρατος. Από ψηλαφητός απρόσιτος. Κι από ον ευθύνης υπηρέτης της βλάσφημης μέριμνας.

Έχεις το όργανο αλλά δεν ακούς τη μουσική σου.

Έχεις τους οφθαλμούς αλλά είσαι τυφλός.

Να κρυφτείς στο Ρίγος… τούτο δεν έγινε ποτέ ούτε πρόκειται να γίνει. Γιατί Ρίγος δίχως ύβρη δεν νοείται. Κι έτσι είσαι εκτεθειμένος, ευάλωτος και διαθέσιμος. Ρίγος σημαίνει πως αποφάσισες να ορθώσεις το ανάστημά σου στην Ανάγκη κι έγινες αναλώσιμος, διαθέσιμος, μεθεκτός.

Σου ανατέθηκε η αποστολή να αθανατίσεις το πέρασμά σου στο Βασίλειο της Ύλης κι εσύ την αρνήθηκες.

Ρίγος σημαίνει πως είσαι θρασύς και αμετανόητος.

Ρίγος σημαίνει πως οφείλεις το μέγιστο τίποτε στον εαυτό σου κι είσαι αποφασισμένος να μαχηθείς γι αυτό.

Με όποιο κόστος.

Να κρυφτείς στο Ρίγος σημαίνει πως το Αχανές σε επέλεξε για να φωτίσει τα ίχνη του ανθρώπου στο κενό…

Περπατάς και ακούς το βήμα σου.

Μιλάς και έχει ομορφιά η φωνή σου.

Αγγίζεις και όλα μορφοποιούνται.

Ανασαίνεις και κατανοείς τις συλλαβές της διαπνοής του είναι σου.

Δεν σε έριξαν, εσύ βούτηξες.

Δεν σε απόθεσαν, εσύ τόλμησες την αυτονόμηση.

Δεν σε πρόδωσαν… εσύ λησμόνησες…

Δεν σε ρημάζει η χυδαιότητα… γιατί κρύφτηκες καλά…

να ακούς και να μην μεταφράζεις…

Το γράψιμο είναι μετάφραση.
Πάντα είναι. Ακόμα κι όταν χρησιμοποιούμε τη δική μας γλώσσα…

Ζοσέ Σαραμάγκου

Λ

οιπόν, υπάρχει αναμφίβολα, μια παρηγορητική αίσθηση, ζεστή και λεπτοφυής στην αναμνησιακή διαδικασία την εκ του ασφαλούς όπως την λέω… που δεν είναι τμήμα μιας ψυχοθεραπευτικής εργασίας ή συνεδρίας αλλά που έχει το ανάλογο αποτέλεσμα. Όμως δεν μας ενδιαφέρει το ‘καπέλωμα’ και τα βαφτίσια της εσωτερικής θέασης… άλλος το λέει διαλογισμό, άλλος το ιεροποιεί με τη λέξη προσευχή, άλλος το τοποθετεί στη ψυχαναλυτική δράση. Λίγο με ενδιαφέρει.

Αναζητώντας την αφετηρία της αγάπης για παρατήρηση και αυτό που θα έλεγα αργότερα για τον εαυτό μου ‘στοχασμική περιπέτεια’, φτάνω εκεί κάπου στα εφηβικά και μετεφηβικά μου χρόνια… και μάλιστα φθινόπωρο… ναι, συνήθως Οκτώβρη και Νοέμβρη… τέτοιες εποχές, τέτοιες καιρικές συνθήκες… οι εξορμήσεις του Σαββατοκύριακου στην Αίγινα για διήμερο ψάρεμα που αγαπούσε ο πατέρας μου αλλά ποτέ δεν ενθουσίασε εμένα… όμως, δεν θα τον άφηνα ποτέ μόνο βέβαια από μια ηλικία και μετά και άλλωστε, είχε και το πρόβλημα υγείας και… η υπόσχεση στη μητέρα… και ίσως, ίσως λέω, μια εσώτερη, κρυφή, ανομολόγητη δική μου ανάγκη να βρεθώ για λίγες σπάνιες ώρες με τον άνθρωπο αυτό που ήταν πάντοτε τόσο αμήχανα μοναχικός και τόσο επιθετικά κοινωνικός… πάλι αμήχανα δηλαδή… το να είσαι πατέρας άλλωστε, δεν προϋποθέτει την αλλαγή του βλέμματος; Μερικοί δεν το μπορούν, άλλοι δεν το αντέχουν… κι άλλοι, σε προχωρημένη ηλικία το αποφασίζουν… κι εκεί η αμηχανία έχει ενδιαφέρον και ομορφιά…

Και πολλή σιωπή βέβαια… καθώς ανάμεσα σε άντρες, ενήλικες και μεγαλωμένους να είναι αρσενικά πριν απ’όλα και μετά άνθρωποι, θα πρέπει να εξαντληθούν όλα τα θέματα, από πολιτική και γήπεδο ως τις γκόμενες και τα της δουλειάς και της καριέρας...

Το φοβερό είναι να μην βυθιστείς αύτανδρος στη σιωπή… επιπλέεις μεν και είσαι εύδρομος ως ‘ρόλος’ πάνω σε ένα μικρό ‘κρούιζερ’ που μπορεί να σκίζει τα νερά του Σαρωνικού με ταχύτητα και ασφάλεια όμως τι γίνεται με τους ένδον ωκεανούς;

Μ’αυτούς δεν αρκεί η αποκοτιά του Κολόμβου… απαιτείται και άγγιγμα και ζεστασιά και προσήλωση και το να ακούς… να ακούς και να μην μεταφράζεις…

Όμως για μένα εκείνα τα σαββατοκύριακα, κάποτε περιπετειώδη με επικίνδυνες αποστολές σε 8 μποφόρ και άλλοτε πληκτικά όπως η νηνεμία στ’ανοιχτά, ήταν τα γεννητούρια μιας αγαπημένης δράσης… της απλόχωρης παρατήρησης του εκτός και της μετάφρασής του στο εντός… το αφιλόξενο υποδεχόμουν και το έκανα υλικό και αγάπη και έρωτα και όνειρο… για να γράψω;

Πρώτιστα θα πω τώρα μεγαλαυχώντας για να ζήσω… ψέματα, πρώτα για να γράψω… γιατί με μένα υπήρχε πάντα αυτή η διάσταση… την ώρα που το βίωμα ήταν παρθένο, πρώτο και όμορφο, που παλλόταν μέσα μου και έξω μου, εγώ αρνιόμουν να το αγγίξω, το φοβόμουν, το απωθούσα… μα αργότερα λιγάκι… σα να ήταν ένα παραπονεμένο παιδί, το αγκάλιαζα, το φρόντιζα, το αποζημίωνα με την μέγιστη τρυφερότητά μου…

Δεν αρκεί, θα πεις, δεν είναι ολόκληρο, δεν είναι ‘αυθεντικό’.

Κι όμως, σου λέω είναι… και μάλιστα, πιο πολύ απ’την βεβιασμένη και πανικόβλητη πρωτογενή αντίδραση του κεραυνοβολημένου που θέλει να μιλήσει για τον κεραυνό ενώ διακυβεύονται θηριώδη ζητήματα… η ζωή του ας πούμε.

Αναζητώντας την αφετηρία και την εκκίνηση, πηγαίνω εκεί, στ’ανοιχτά της Σουβάλας, κάποια Κυριακάτικα φθινοπωρινά πρωινά. Οι μπαλάδες τσιμπάνε από το πρωί μα, τα λιθρίνια σε τούτο το συγκεκριμένο σημάδι, θα εμφανιστούν κατά τις 11.00. Και για λίγο, για κανά εικοσάλεπτο μόνο, το νου σου.

Και το πρόσωπό του το φέρνω πάλι εμπρός μου. Με μια έννοια, οδυνηρή πάντως, το ανακατασκευάζω για τις ανάγκες του συνεργείου αναδομήσεων μνήμης… αγαπημένο πολύ και τόσο οικείο εκείνο το πλάγιο, μισό χαμόγελο της γλυκιάς αποδοχής… το σήκωμα του φρυδιού που καθώς λένε κληρονόμησα καθώς και το ζεστό του βλέμμα…

Που απλωνόταν ώρες ώρες στο στερέωμα και δεν έλεγε να αιχμαλωτιστεί πουθενά…

Εαυτός και πραγμάτωση...

ΟΙ 19 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΡΛ ΡΟΤΖΕΡΣ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΣΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ

1.   Όλα τα άτομα (οργανισμοί) υπάρχουν σε έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο εμπειριών (φαινομενολογικό πεδίο) του οποίου αποτελούν το κέντρο.

2.   Οι οργανισμοί αντιδρούν στο πεδίο με βάση την εμπείρωση και την πρόσληψη αυτού του πεδίου. Αυτό το αντιληπτικό πεδίο είναι η ‘πραγματικότητα’ για το άτομο.

3.     Το άτομο αντιδρά ως ένα οργανωμένο όλο στο φαινομενολογικό κόσμο.

4.     Ένα μέρος του συνόλου του αντιληπτικού πεδίου βαθμηδόν διαφοροποιείται ως εαυτός.

5.   Ως αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον και ιδιαίτερα ως αποτέλεσμα της εξελικτικής διάδρασης με τους άλλους, το οικοδόμημα του εαυτού διαμορφώνεται –ένα οργανωμένο, ρευστό αλλά σταθερό αντιληπτικό σχήμα των προσλήψεων των χαρακτηριστικών και σχέσεων του ‘Εγώ’ με το ‘Εμένα’ μαζί με τις αξίες που φέρουν αυτές οι έννοιες.

6.   Ο οργανισμός έχει μια βασική τάση και προσπάθεια –να πραγματώσει, διατηρήσει και ενδυναμώσει τον εμπειρωσιακό οργανισμό.

7.     Το πιο πλεονεκτικό σημείο για την κατανόηση της συμπεριφοράς είναι από το εσωτερικό πλαίσιο αναφοράς του ατόμου.

8.    Η συμπεριφορά κατά βάση είναι μια στοχοπροσηλωτική προσπάθεια του οργανισμού να ικανοποιήσει τις ανάγκες του όπως αυτές εμπειρώνονται στο προσληπτικό πεδίο.

9.  Το συναίσθημα συνοδεύει και εν γένει διευκολύνει μια τέτοια στοχοπροσηλωτική συμπεριφορά, το είδος του συναισθήματος που σχετίζεται με την προσληπτική σπουδαιότητα της συμπεριφοράς για την διατήρηση και ενδυνάμωση του οργανισμού.

10.   Οι αξίες που προσαρτώνται σε αυτές τις εμπειρίες και οι αξίες που είναι μέρος της εαυτο-δομής, σε κάποιες περιπτώσεις είναι αξίες που προέρχονται απευθείας από τον οργανισμό και σε κάποιες περιπτώσεις είναι ενδοβολές ή έχουν επιβληθεί από άλλους αλλά προσλαμβάνονται παραμορφωμένες σα να είχαν εμπειρωθεί απευθείας [από τον οργανισμό].

11.  Καθώς οι εμπειρίες επισυμβαίνουν στη ζωή του ατόμου, είναι (1) συμβολοποιημένες, προσληφθείσες και οργανωμένες σε κάποια σύνδεση με τον εαυτό, (2) αγνοημένες επειδή δεν έχουν προσληφθεί ως σχετιζόμενες με το εαυτικό οικοδόμημα, (3) απορριφθείσας συμβολοποίησης ή διαστρεβλωμένης συμβολοποίησης επειδή η εμπειρία είναι ασυνεπής με το οικοδόμημα του εαυτού.

12.   Οι περισσότεροι τρόποι συμπεριφοράς που υιοθετούνται από τον οργανισμό είναι εκείνες που είναι συνεπείς με την αντίληψη του εαυτού.

13. Σε κάποιες περιπτώσεις, η συμπεριφορά μπορεί να έχει προκληθεί από οργανικές εμπειρώσεις και ανάγκες που δεν έχουν συμβολοποιηθεί. Μια τέτοια συμπεριφορά μπορεί να είναι ασυνεπής με τη δομή του εαυτού αλά σε τέτοιες περιπτώσεις η συμπεριφορά δεν ‘ανήκει’ στο άτομο.

14.  Η ψυχολογική προσαρμογή υπάρχει όταν η αντίληψη του εαυτού είναι τέτοια ώστε όλες οι αισθητηριακές και σπλαχνικές εμπειρώσεις του οργανισμού είναι ή μπορεί να είναι αφομοιωμένες σε ένα συμβολικό επίπεδο σε μια συνεπή σχέση με την αντίληψη του εαυτού.

15. Η ψυχολογική ανισορροπία υπάρχει όταν ο οργανισμός αρνείται την επίγνωση των ασθητηριακών και σπλαχνικών εμπειριών οι οποίες κατά συνέπεια δεν είναι συμβολοποιημένες και οργανωμένες στο γκεσάλτ της δομής του εαυτού. Όταν υπάρχει μια τέτοια κατάσταση, έχουμε μια στοιχειώδη ή εν δυνάμει ψυχολογική ένταση.

16.   Οιαδήποτε εμπειρία που είναι ασυνεπής με τον οργάνωση της δομής του εαυτού μπορεί να εκληφθεί ως απειλή και όσο περισσότερες προσλήψεις υπάρχουν τόσο πιο άκαμπτα η εαυτο-δομή οργανώνεται να διατηρήσει τον εαυτό.

17.  Κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες, περιλαμβάνουσες πρώτιστα πλήρη απουσία απειλής στην εαυτο-δομή, εμπειρίες που είναι ασυνεπείς με αυτήν μπορεί να προσληφθούν και εξεταστούν και η δομή του εαυτού αναθεωρείται για να αφομοιώσει και συμπεριλάβει τέτοιες εμπειρίες.

18.  Όταν ένα άτομο προσλαμβάνει και αποδέχεται σε ένα συνεπές και ενοποιημένο σύστημα όλες τις αισθητηριακές κα σπλαχνικές εμπειρίες, τότε γίνεται πιο κατανοητικό στους άλλους και πιο αποδεκτικό άλλων ως διακριτών ατόμων.

19.  Καθώς το άτομο προσλαμβάνει και αποδέχεται στην εαυτο-δομή του περισσότερες από τις οργανικές του εμπειρίες, ανακαλύπτει πως αντικαθιστά το παρόν αξιακό του σύστημα –που βασίζεται κατά κύριο λόγο σε ενδοβολές που έχουν συμβολοποιηθεί παραμορφωτικά- με μια συνεχή οργανισμική αξιακή διαδικασία.

Carl Rogers,  Client-centered therapy: Its current practice, implications and theory

Ο Καρλ Ρότζερς (1902-1987) ήταν ένας ανθρωπιστικός ψυχολόγος που συμφωνούσε με τις κύριες υποθέσεις του Abraham Maslow, προσέθεσε όμως πως για να ‘μεγαλώσει’ ένα πρόσωπο, χρειάζεται ένα περιβάλλον που θα του παρέχει γνησιότητα (ανοιχτότητα και αυτό-έκφραση), αποδοχή (άνευ όρων θετική αναγνώριση και εκτίμηση) και ενσυναίσθηση (δηλαδή το να ακούγεται και να κατανοείται).

Δίχως αυτές, οι σχέσεις και οι υγιείς προσωπικότητες δεν θα αναπτυχθούν όπως πρέπει όπως ακριβώς ένα δέντρο δεν μπορεί να ανθίσει χωρίς νερό και ήλιο.

Ο Ρότζερς πίστευε πως κάθε πρόσωπο μπορεί να επιτύχει τους στόχους του, τις επιθυμίες του και τα θέλω του στη ζωή. Κάθε φορά που συμβαίνει αυτό, σημαίνει πως έλαβε χώρα η αυτοπραγμάτωση. Αυτή ήταν ίσως η πιο σημαντική συμβολή του Καρλ Ρότζερς στην ψυχολογία και ένα πρόσωπο που θέλει να εκπληρώσει το δυναμικό του, θα πρέπει να ικανοποιηθούν κάποιες συνθήκες.

https://www.simplypsychology.org/carl-rogers.html