Περιοχή Μ

 Ιάμβλιχου

De Vita Pythagorica

  

 - Επιλογή -

  

«…ιστορεί δε και Αριστοτέλης^. εν τοις περί της Πυθαγορικής φιλοσοφίας, διαίρεσιν τινα τοιάνδε υπό των ανδρών εν τοις πάνυ απορρήτοις διαφυλάττεσθαι^. του λογικού ζώου . το μεν εστι θεός, το δε άνθρωπος, το δε οιον Πυθαγόρας…»

«…φυγαδευτέον πόση μηχανή και περικοπτέον πυρί και σιδήρω και μηχαναίς παντοίαιας από μεν σώματος νόσον, από δε ψυχής αμαθίαν, κοιλίας δε πολυτελείαν, πόλεως δε στάσιν, οίκου δε διχοφροσύνην, ομού δε πάντων αμετρίαν…»

(Απόφθεγμα Πυθαγόρου)

«… ενόμιζε δε κράτιστον μεν είναι τον καθ’αυτόν δυνάμενον προϊδείν το συμφέρον, δεύτερον δε τον εκ των τοις άλλοις συμβεβηκότων κατανοούντα το λυσιτελούν, χείριστον δε τον αναμένοντα δια του κακώς παθείν αισθέσθαι το βέλτιον…»

«…μάλλον δε αδύνατον εκ φαύλης αφορμής επί το τέλος ευ δραμείν…»

(Απόφθεγμα Πυθαγόρου)

[ΑΚΡΟΑΤΑΙ ΚΑΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΙ]

«…τοις προσιούσι προσέταττε σιωπήν πενταετή, αποπειρώμενος πως εγκρατείας έχουσιν, ως χαλεπώτερον (ον) των άλλων εγκρατευμάτων τούτο, το γλώσσης κρατείν, καθά και υπό των τα μυστήρια νομοθετησάντων εμφαίνεται ημίν…

          …αυτοί δε ει μεν εμφαίνοντο του μετασχείν δογμάτων εκ τε βίου και της άλλης επιεικείας κριθέντες, μετά την πενταετή σιωπήν εσωτερικοί λοιπόν εγίνοντο και εντός σινδόνης επήκουον τον Πυθαγόραν μετά του και βλέπειν αυτόν…

          …των μεν ουν Πυθαγορείων κοινήν είναι την ουσίαν διέταξε και την συμβίωσιν άμα δια παντός του χρόνου διατελείν…

          …εστι δε η μεν των ακουσματικών φιλοσοφία ακούσματα αναπόδεικτα και άνευ λόγου, ότι ούτως πρακτέον, και τάλλα όσα παρ’εκείνου ερρέθη, ταύτα πειρώνται διαφυλάττειν ως θέτοι δόγματα, αυτοί δε παρ΄αυτών ούτε λέγειν προσποιούνται ούτε λεκτέον είναι…

          …πάντα δε τα ούτως ακούσματα διήρηται εις τρία είδη^. τα μεν γαρ αυτών τι εστι σημαίνει, τα δε τι μάλιστα, τα δε τι πράττειν ή μη πράττειν, τα μεν ουν τι έστι τοιαύτα, οιον τι εστιν αι μακάρων νήσοι; ήλιος και σελήνη, τι έστι το εν Δελφοίς μαντείον; τετρακτύς οπερ εστιν η αρμονία, εν η αι σειρήνες, τα δε τι μάλιστα, οιον τι το δικαιότατον; θύειν^. τι το σοφώτατον; αριθμός^. δεύτερον δε ο τοις πράγμασι θα ονόματοι θέμενος, τι σοφώτατον των παρ’ημίν; ιατρική^. τι κάλλιστον; αρμονία^. τι κράτιστον; γνώμη^. τι άριστον; ευδαιμονία^. τι δε αληθέστατον λέγεται; ότι πονηροί οι άνθρωποι…»

[ΑΚΟΥΣΜΑΤΑ]

o   Ου τας λεωφόρους βαδίζειν οδούς (τας λεωφόρους οδούς εκκλίνων δια των ατραπών βάδιζε)

o   Χρυσόν εχούση μη πλησιάζειν επί τεκνοποιία

o   Μη λέγειν άνευ φωτός

o   Εν δακτυλίω μη φέρειν θεού εικόνα (όπως μη μιαίνηται)

o   Αγαθόν οι πόνοι^. αι δε ηδοναί εκ παντός τρόπου κακόν.

o   Εις ιερόν ου δει εκτρέπεσθαι.

[ΠΥΘΑΓΟΡΙΚΗ ΑΓΩΓΗ]

{Ο Πυθαγόρας όσον αφορά στους μαθητάς του…}

o      Πρώτον μεν ουν εν τω λαμβάνειν την διάπειρον εσκόπει ει δύνανται εχεμυθείν

o      Καθεωρα ει μανθάνοντες όσα αν ακούσωσιν οιοι τε εισι σιωπάν και διαφυλάττειν

o      Εποίει το τε πλεονα σπουδήν του σιωπάν υπερ του  λαλείν

o      Περί ευμαθείας και μνήμης εσκόπει

o      Ει δύνανται ταχέως και σαφώς παροικολυθείν τοις λεγομένοις

o      Επεσκόπει γαρ πως εχουσι φύσεως προς ημέρωσιν, εκάλει δε τούτο κατάρτισιν

o      Τους τε αρμόζοντας τοις αγαθοίς της παρ’εαυτώ σοφίας ενέκρινε και ούτως επί τας επιστήμας ανάγειν επειράτο

[ΟΙ ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΟΙ]

{Πρόγραμμα ημέρας}

o   Τους μεν εωθινούς περιπάτους εποιούντο οι άνδρες κατά μόνας τε και εις τοιούτους τόπους εν οις συνέβαινεν ηρεμίαν τε και ησυχίαν είναι σύμμετρον, οπούτε ιερά και άλση και άλλη τις θυμυδία

o   Τούτο γαρ δειν μη προτερον τινι επιτυγχάνειν πριν την ιδίαν ψυχήν καταστήσουσι και συναρμόσονται την διάνοιαν.

o   Πάντες οι Πυθαγόρειοι τους ιεροπρεπέστατους τόπους αεί εξελέγοντο.

o   Μετά δε τοιαύτην διατριβήν επί την των σωμάτων ετρέποντο θεραπείαν

o   Αρίστω δε εχρώντο άρτω και μέλιτι ή κηρίω

o   Οίνου δε μεθ’ημέραν ου μετείχαν

o   Τον δε μετά το άριστον χρόνον περί τας πολιτικάς οικονομίας κατεγίνοντο

o   Δείλης δε γενομένης εις τους περιπάτους πάλι ορμάν, ουχ ομοίως κατ’ιδίαν, ωσπερ εν τω εωθινώ περιπάτω, αλλά συνδυο και συντρεις ποιείσθαι τον περίπατον, αναμιμνησκομένους τα μαθήματα και εκγυμναζομένους τοις καλοίς επιτηδεύμασι

o   Μετά δε τον περίπατον λουτρώ χρήσθαι λουσάμενους τε επί τα συσσίτια απαντάν

o   Αθροισθέντων δε των συσσιτούντων γίνεσθαι σπονδάς τε και θυσίας θελημάτων τε και λιβανωτού

o   Έπειτα επί το δείπνο χωρείν, ως προ ηλίου δύσεως αποδεδειπνηκέναι^. χρήσθαι δε και οίνω και μαζί και άρτω και όψω και λαχάνοις έφθοις τε και ώμοις. Παρατιθέσθαι δε κρέας ζώων θυσίμων (ιερείων)

o   Των δε θαλασσίων όψιν σπανίως χρήσθαι^. είναι τινα αυτών δι αιτίας τινας ον χρήσιμα προς το χρήσθαι

o   Μετά το δείπνον εγίνοντο σπονδαί, έπειτα ανάγνωσις εγίνετο^. έθος δ’ην τον μεν νεώτατον αναγιγνώσκειν, τον δε πρεσβύτατον επιστατείν ο δει αναγιγνώσκειν και ως δει

o   Σπεισάντων δε ο πρεσβύτατος παρήγγειλλε τάδε^. «ήμερον φυτόν και έγκαρπον μήτε βλάπτειν μήτε φθείρειν»

o   Εσθήτι δε χρήσθαι λευκή και καθαρά

o   Είναι δε τα στρώματα ιμάτια λινά

o   Κωδίοις γαρ ου χρήσθαι

o   Περί δε θήραν ου δοκιμάζειν καταγίγνεσθαι, ουδέ χρήσθαι τοιούτω γυμνασίω

[ΓΙΑ ΤΗ ΦΙΛΙΑ]

«…φιλίαν μη απογιγνώσκειν ατυχίας ένεκα ή άλλης τινος αδυναμίας των εις τον βίον εμπιπτουσών, αλλά μόνην είναι δόκιμον απόγνωσιν φίλωτε και φιλίας την γινομένην δια κακίαν μεγάλην τε και ανεπανόρθωτον»

[ΣΥΜΒΟΛΑ]

{Τρόπος διδασκαλίας με τα σύμβολα}

«…ου χείρον δε ολίγων μνημονεύσαι ένεκα του σαφέστερον γενέσθαι τον τύπον της διδασκαλίας. ‘οδού πάρεργον ούτε εισιτέον εις ιερόν ούτε προσκυνητέον το παραπαν^. ουδ’ει προς ταις θύραις αύταις πατριών γένοιο^. ανυπόδητος θυε και προσκύνει τας λεωφόρους οδούς εκκλίνων δια των ατραπών βάδιζε. Περί Πυθαγορείων άνευ φωτός μη λάλει’. Τοιούτος, ως εν τύποις ειπείν, ο τρόπος ην αυτού της δια συμβόλων διδασκαλίας».

[ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΟΦΉ]

o  Όθεν ενόμιζε είναι και την κέγχρον επιτήδειαν εις τροφήν

o  Καρδία μη τρώγειν, εγκέφαλον μη εσθίειν και τούτων είργεσθαι πάντα τους Πυθαγορικούς ηγεμονίας γαρ εισί και ωσανεί επίβαθραι και έδραι τινες του φρονείν και του ζην

o  Μαλάχης είργεσθαι εκέλευεν, ότι άγγελος και σημαντρια συμπαθείας ουρανίων προς επίγεια

o  Και μελανουρίου δε απέχεσθαι παρήγγειλε^. χθονίων γαρ εστί θεών.

o  Ερυθρίνον μη προσλαμβάνειν δι ετέρα τοιαύτα αίτια

o  Κυάμων απέχεσθαι δια πολλάς ιεράς τε και φυσικάς και εις την ψυχήν ανήκουσας αιτίας

[ΠΕΡΙΕΡΓΑ ΚΑΙ ΘΑΥΜΑΣΙΑ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΥΘΑΓΟΡΑ]

Εγίγνωσκε την εαυτού ψυχήν, τις ην και πόθεν εις το σώμα εισεληλύθει, τους τε προτέρους αυτής βίους,

[ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ]:

o  Νέσσον ποτε τον ποταμόν συν πολλοίς των εταίρων διαβαίνων προσείπε τη φωνή, και ο ποταμός γεγωνόν τι και τρανόν απεφθέγξατο πάντων ακουόντων, ‘χαίρε Πυθαγόρα’

o  Μια και τη αυτή ημέρα εν τε Μεταποντίω της Ιταλίας και εν Ταυρομενίω της Σικελίας συγγεγογέναι και διαλέχθαι κοινή τοις εκατέρωθι εταίροις αυτόν διαβεβαιούνται σχεδόν άπαντες, σταδίων εν μεταιχμίω παμπόλλων και κατά γην και κατά θάλατταν υπαρχόντων, ουδ’ημέραις ανυσίμων πάνω πολλαίς

o  Τον μηρόν χρυσόν επέδειξεν Αβάριδι τω Υπερβορέω εικάσαντι αυτού Απόλλωνα είναι τον (εν) Υπερβορέοις, ώπερ ην ιερεύς ο Αβαρις.

o  Προρρήσεις τε σεισμών απαράβατοι

o  Λοιμών αποτροπαί συν τάχει

o  Ανέμων βιαίων χαλαζών τα’εκχύσεως παραντίκα κατευνήσεις

o  Κυμάτων ποταμίων τε και θαλασσίων απευδιασμοί προς ευμαρή των εταίρων διάβασιν

o  Σεισμόν εσόμενον από φρέατος, ον εγεύσατο, προσηγόρευσε

o  Περί νεώς ουριοδρομούσης, ότι καταποντισθήσεται

[ΑΡΧΗ ΤΩΝ ΠΥΘΑΓΟΡΕΊΩΝ]

«έλπεσθαι χρη παντ’,επεί ουκ εστ’ουδέν άελπτον ράδια πάντα θεώ τελέσαι, και ανήνυτον ουδέν»

[ΠΕΡΙ ΤΟΥ ‘ΙΕΡΟΥ ΛΟΓΟΥ’]

«ουκέτι δη ουν αμφίβολο γέγονε το τας αφορμάς παρά Ορφέως λαβόντα Πυθαγόραν συντάξαι τον περί Θεών λόγον, ον και ιερόν δια τούτο επέγραψεν ως αν εκ του μυστικωτάτου απηυθισιμένον παρά Ορφεί τόπου…

                   ‘Λόγος οδε περί θεών Πυθαγόρα

                   τω Μνησάρχω, τον εξέμαθον,

                   οργιασθείς εν Λεβήθροις τοις

                   Θρακίοις, Αγλαοφάμω τελεστά

                   Μεταδόντος, ως άρα Ορφεύς

                   ο Καλλιόπας κατά το Παγγαίον όρος

                   υπό τας ματρός πινυσθείς εφα,

                   ταν αριθμώ ουσίαν αϊδιον

                   έμμεν αρχάν προμαθεστάταν

                   τω παντός ουρανώ και γας και

                   τας μεταξύ φύσιος, ετι δε και

                   θείων και θεών και δαιμόνων

          διαμονάς ριζαν’»

[ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΑΚΟΥΣΜΑΤΑ]

o   Και φθείρα εν ιερώ μη κτείνειν, ουδενός των περιττών και φθαρτικών νομίζων δειν μετααμβάνειν το δαιμόνιον

o   Κέδρω και δάφνη και κυπαρίττω και δρυί και μυρρίνη τους θεούς τιμάν, και μηδέ τούτοις αποκαθαίρεσθαι του σώματος μηδέ σχίζειν τους οδόντας

o   Τους δε τελευτήσαντας εν λευκαίς εσθήσι προπέμπειν όσιον ενόμιζε, την απλήν και την πρώτην αινιττόμενος φυσιν κατά τον αριθμόν και την αρχήν των πάντων

o   Κυπρισσίνην δε μη δειν κατασκευάζεσθαι σορόν απαγορεύει δια το κυπαρίσσινον γεγονέναι το του Διός σκήπτρον ή δι’άλλον μυστικίν λόγον

o   Όταν δε βροντήση της γης άψασθαι παρήγγελλε μνημονεύοντας της γενέσεως των όντων

o   Εισιέναι δε εις τα ιερά κατά τους δεξιούς τόπους παραγγέλλει, εξιέναι κατά τους αριστερούς, το μεν δεξιόν αρχήν του περιττού λεγομένου των αριθμών και θείον τιθέμενος το δε αριστερό του αρτίου και διαλυομένου σύμβολον τιθέμενος

[Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ]

          «…φιλοσοφίαν μεν ουν πρώτος αυτός ωνόμασε, και όρεξιν αυτήν είπεν είναι και οιονεί φιλίαν σοφίας, σοφίαν δε επιστήμην της εν τοις φύσιν αληθείας^. όντα δε ήδει και έλεγε τα εστί τα ασώματα, ομωνύμως δε λοιπόν όντα κατά μετοχήν αυτών ούτως καλουμένα σωματικά είδη και υλικά, γεννητά τε και φθαρτά και ούτως ουδέποτε όντα^. την δε σοφίαν επιστήμην είναι των κυρίως όντων, αλλ’ουχί των ομωνύμως, επιδήπερ ουδέ επιστητά υπάρχει τα σωματικά ουδέ επιδέχεται γνώσιν βεβαίαν, άπειρα τε όντα και επιστήμη αμεριληπτά και οιονεί μη όντα και διαστολήν των καθόλου και ουδέ όρω υποπέσειν ευπεριγράφως δυνάμενα…»

[ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΝΗΜΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΤΗΣ]

«…Πυθαγόρειος ανήρ ου πρότερον εκ της κοίτης ανίστατο ή τα χθες γεννημένα {πρότερον} αναμνησθείη^. εποιείτο δε την ανάμνησιν τόνδε τον τρόπον επειράτο αναλαμβάνειν τη διανοία τι πρώτον είπεν ή ήκουσεν ή προσέταξε τοις ένδον αναστάς και τι δεύτερον και τι τρίτον^. και περί των εσομένων ο αυτός λόγος^. και πάλιν αν εξιών τινι πρώτω ενέτυχε και τινι δευτέρω, και λόγοι τινες ελέχθησαν πρώτοι και δεύτεροι και τρίτοι και περί των άλλων δε ο αυτός λόγος, πάντα γαρ αναλαμβάνειν τη διανοία τα συμβάντα εν όλη τη ημέρα, ούτω τη τάξει προθυμούμενος αναμιμνήσκεσθαι ως ποτε συνέβη γενέσθαι έκαστον αυτών^. ει δε πλείω σχολήν άγοι εν τω διεγείρεσθαι, και την τρίτην ημέρα συμβάντα τον αυτόν τρόπον επειράτο αναλαμβάνειν και επί πλέον {επειρώντο} την μνήμην γυμνάζειν^. ουδέν γαρ μείζον προς επιστήμην και εμπειρίαν και φρόνησιν του δυνάσθαι μνημονεύειν…»

[ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΙΩΠΗ]

«πάντων (γαρ) χαλεπώτατον εστιν εγκρατευμάτων το γλώσσης κρατείν»

[ΓΙΑ ΤΗΝ ΦΗΜΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΓΝΩΜΗ ΤΩΝ ΠΟΛΛΩΝ]

«ανόητον είναι το πάση και παντός δόξη προσέχειν και μάλιστα τη παρά των πολλών γινομένη^. το γαρ καλώς υπολαμβάνειν τε και δοξάζειν ολίγοις υπάρχειν^. δηλον γαρ ότι περί τους ειδότας τούτο γίνεσθαι^. ούτοι δε εισίν ολίγοι»

[ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ]

o  Επί δε τω μόνοις τοις Πυθαγορείοις την δεξιάν εμβάλλειν, ετέρω δε μηδενί των οικείων πλην των γονέων

o  Και τω τας ουσίας αλλήλων μεν παρέχειν κοινάς, προς εκείνους δε εξηλλοτριωμένας, χαλεπώτερον και βαρύτερον έτερον οι συγγενείς

o  Τοις δ’άλλοις έθος είναι γηραιοις σφόδρα γενομένοις ωσπερ εκ δεσμών του σώματος απαλλάτεσθαι

* * *