…Το αν στην ιστορία της ελληνικής φιλοσοφίας, εκτός απ’τον Αναξαγόρα, δεν συναντούμε ίχνη δηλωτικά μιας καθαρής λογικής θεολογίας, τούτο δεν οφείλεται στο ότι οι αρχαίοι φιλόσοφοι εστερούντο πνεύματος ή οξυδέρκειας για να εξυψωθούν με τη θεωρία στη θεολογία αυτή, τουλάχιστο με μια εντελώς λογική υπόθεση. Τι πράγμα θα ήταν πιο εύκολο, τι το φυσικότερο, από τη σκέψη που παρουσιάζεται μόνη της στην καθένα, να παραδεχθεί αντί για απεριόριστους βαθμούς τελειότητας, στις διάφορες αιτίες του κόσμου, μια μοναδική λογική αιτία που να έχει κάθε τελειότητα; Αλλά νομίζω πως τα κακά (vebel) στον κόσμο, ήσαν πολύ σοβαρές αντιθέσεις, στο να παραδεχθούν μια τέτοια υπόθεση. Έδειχναν λοιπόν πνεύμα και οξυδέρκεια ακριβώς σε τούτο: στο ότι δηλ. δεν επέτρεπαν στον εαυτό τους μια τέτοια υπόθεση και προσπαθούσαν να βρουν ανάμεσα στις φυσικές αιτίες την πρωταρχική. Όταν όμως ο ευφυής αυτός λαός προόδευσε τόσο, ώστε να παραγματεύεται φιλοσοφικά ακόμα και τα ηθικά αντικείμενα, που σχετικά με αυτό το θέμα άλλοι λαοί δεν έλεγαν παρά μόνο φλυαρίες, τότε μονάχα νοιώσανε μια νέα ανάγκη, μια ανάγκη πρακτική που τους έδειξε με ορισμένο τρόπο την έννοια του πρωταρχικού όντος. Σε τούτο ο θεωρητικός λόγος δεν ανακατεύτηκε παρά μόνο για να στολίσει μια έννοια που δεν γεννήθηκε στην περιοχή του, και να την ενισχύσει με μια σειρά από επικυρώσεις παρμένες από τον φυσικό κόσμο…
Immanuel Kant, Kritik Der Praktischen Vernunft [Κριτική του Πρακτικού Λόγου] (1788)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου