Παραφύλαξη και καθημερινή ζωή...

 

Απόσπασμα από το άρθρο «Καταστασιακοί και Καστανέντα» του Χρήστου Μόρφου που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Ανοιχτή Πόλη», τ. 29

Σύμφωνα με τους πολεμιστές του Δον Χουάν υπάρχουν τρεις τύποι προσοχής. Ορίζουν την Προσοχή ως ‘την τιθάσευση και την αύξηση της συνείδησης μέσω της διαδικασίας της ζωής’. 

Οι τρεις τύποι προσοχής είναι αντίστοιχα η πρώτη, η δεύτερη και η τρίτη προσοχή. 

«Η πρώτη προσοχή στον άνθρωπο είναι η ζωώδης συνείδηση, που, μέσα από την διαδικασία της εμπειρίας, αναπτύχθηκε σε μια περίπλοκη, ιδιαίτερα εύθραυστη ικανότητα που αντιμετωπίζει τον καθημερινό κόσμο από όλες τις αναρίθμητες απόψεις του. Με άλλα λόγια, όλα όσα μπορεί να σκεφτεί κανείς, αποτελούν μέρος της πρώτης προσοχής. Η πρώτη προσοχή είναι όλα όσα είμαστε σαν συνηθισμένοι άνθρωποι. Λόγω του απόλυτου ελέγχου της στην ζωή μας, η πρώτη προσοχή είναι το πιο πολύτιμο πράγμα που έχει ο μέσος άνθρωπος. Ίσως μάλιστα να είναι και το μοναδικό μας πολύτιμο πράγμα» (Κάρλος Καστανέντα, Εσωτερική Φλόγα ). Η πρώτη προσοχή έχει να κάνει με όλα όσα είμαστε σε θέση να επιλέξουμε σαν άτομα. Δηλαδή, αναφέρεται στις ανθρώπινες επιλογές. Έχουν σχέση με το επίπεδο του καθημερινού εύρους μας. Το γνωστό. 

Η δεύτερη και η τρίτη προσοχή δεν θα μας απασχολήσει στα πλαίσια του παρόντος σημειώματος. Απλά θα αναφέρω ότι η δεύτερη προσοχή έχει σχέση με τις ανθρώπινες δυνατότητες. 

«Ο πολεμιστής δε σκύβει το κεφάλι του σε κανέναν. Όμως ταυτόχρονα δεν επιτρέπει σε κανέναν να σκύψει το κεφάλι του σ' αυτόν. [...] Γνωρίζω μόνο την ταπεινότητα του πολεμιστή, κι αυτό δε θα μου επιτρέψει ποτέ να γίνω αφέντης κανενός.» (Δον Χουάν - Καστανέντα) 

Όλα τα μέλη της ομάδας των μάγων διδάσκονταν δύο και μόνο τέχνες. Την τέχνη της παραφύλαξης και την τέχνη του ονειρέματος. Οι παραφυλάσσοντες, αυτοί που ασκούν την τέχνη της παραφύλαξης, είναι αυτοί που δέχονται την ορμή του καθημερινού κόσμου. «Οι παραφυλάσσοντες είναι οι γνώστες της ελεγχόμενης τρέλας όπως οι ονειρευτές είναι οι γνώστες του ονειρέματος. Με άλλα λόγια, η ελεγχόμενη τρέλα είναι η βάση για την παραφύλαξη, ακριβώς όπως τα όνειρα είναι η βάση για το ονείρεμα. Ο Δον Χουάν είπε ότι γενικά μιλώντας η μεγαλύτερη επίτευξη του πολεμιστή στην δεύτερη προσοχή είναι το ονείρεμα και στην πρώτη προσοχή η μεγαλύτερη επίτευξή του είναι η παραφύλαξη» (Κάρλος Καστανέντα, Το Δώρο του Αετού). 

Προφανώς, εδώ θα μας απασχολήσει μόνο η πρώτη προσοχή, δηλαδή, η παραφύλαξη και οι παραφυλάσσοντες, γεγονός που μας θέτει μπροστά σε ένα πρόβλημα ορισμών ή μάλλον απόδοσης κάποιων όρων στα ελληνικά. 

Ο Καστανέντα χρησιμοποιεί τους όρους stalk, stalking και stalker. Ας ανοίξουμε ένα λεξικό: stalk: 1. περπατώ με αργά αγέρωχα βήματα/με μεγάλες δρασκελιές. 2. (μεταφορ.) προχωρώ αμείλικτα. 3. πλησιάζω (θήραμα) αθόρυβα, καταδιώκω ή παρακολουθώ αθέατος, παραφυλάω, -ing hοrse (μεταφ.) δούρειος ίππος, πρόσχημα, -er (ουσ.) κυνηγός. 

Ο Δον Χουάν λέει: «μερικοί μάντεις έχουν αντιρρήσεις για τον όρο παραφύλαξη (stalking), το όνομα όμως αυτό βγήκε γιατί υποδηλώνει λαθραία συμπεριφορά. Ονομάζεται ακόμα και τέχνη της κλοπής, αλλά ο όρος είναι ανεπιτυχής. Εμείς λόγω του αντιμιλιταριστικού μας χαρακτήρα την αποκαλούμε τέχνη της ελεγχόμενης τρέλας. Εσύ μπορείς να την λες όπως σου αρέσει. Εμείς, όμως, θα συνεχίσουμε με τον όρο παραφύλαξη, μια και είναι πιο εύκολο να λέμε κυνηγός, από το παράξενο κατασκευαστής ελεγχόμενης τρέλας» (Κάρλος Καστανέντα, Η Δύναμη της Σιωπής). 

Σε ένα ελληνικό λεξικό μπορούμε να βρούμε μια σωρεία επεξηγήσεων για το ρήμα «παραφυλάσσω (–άγω, –άω): επί στρατιωτών: φρουρώ αγρύπνως, είμαι φρουρός, φρουρώ υπέρ το κανονικόν, προστατεύω, υπερασπίζω, προσέχω–επιτηρώ τις κινήσεις ενός, ενεδρεύω–παραμονεύω, διαφυλάττω– διατηρώ τι μετά προσοχής και επιμελείας, είμαι προσεκτικός, αγρυπνώ». μια απλή σύγκριση μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το ρήμα παραφυλάω είναι πλησιέστερα στην έννοια του stalk, και συνεπώς θα χρησιμοποιούμε τους όρους παραφυλάω (stalk) και παραφύλαξη (stalking). Τέλος, η σωστή απόδοση του όρου stalker θα ήταν «ο παραφυλάσσων», θα προτιμήσουμε όμως τον όρο «κυνηγός» (ο ασκών την τέχνη της παραφύλαξης) για λόγους απλότητας μιας και τον προτιμούν οι περισσότεροι μεταφραστές του Καστανέντα, μερικοί από τους οποίους έχουν χρησιμοποιήσει και τους όρους «καταδιώκω, καταδίωξη, διώκτης» που μάλλον βρίσκονται εκτός κλίματος. Γι’ αυτό λίγη προσοχή με τους όρους όταν διαβάζετε Καστανέντα δε βλάπτει. 

«Η παραφύλαξη είναι ο έλεγχος της συμπεριφοράς. Η τέχνη της παραφύλαξης είναι η τέχνη της χρησιμοποίησης της συμπεριφοράς με καινούργιους τρόπους για συγκεκριμένους σκοπούς. Η κανονική συμπεριφορά των ανθρώπων στην καθημερινή μας ζωή αποτελεί ρουτίνα. Κάθε συμπεριφορά έξω από την ρουτίνα δημιουργεί ένα ασυνήθιστο αποτέλεσμα σ' ολόκληρο το είναι μας» (Κάρλος Καστανέντα, Η Δύναμη της Σιωπής). 

Μέσα στην τέχνη της παραφύλαξης υπάρχει μια τεχνική που οι μάντεις χρησιμοποιούν κατά κόρον: η ελεγχόμενη τρέλα. Την εφαρμόζουν με όλα και με όλους του καθημερινού κόσμου, ακόμα και με τον εαυτό τους (Κάρλος Καστανέντα, Η Δύναμη της Σιωπής). Η ελεγχόμενη τρέλα δεν είναι ένας τρόπος για να ξεγελούν ή να τιμωρούν ανθρώπους ή να νοιώθουν ανώτεροι από αυτούς. Δε σημαίνει να εξαπατάς τους ανθρώπους. Σημαίνει ότι οι πολεμιστές εφαρμόζουν τις εφτά βασικές αρχές της τέχνης της παραφύλαξης σε οτιδήποτε κάνουν, από τις πιο ασήμαντες πράξεις μέχρι τις καταστάσεις ζωής και θανάτου. Είναι η τέχνη της ελεγχόμενης απάτης, η τέχνη της υποκρισίας. Η προσποίηση πρέπει να είναι τόσο καλή που κανείς να μη μπορεί να την ξεχωρίσει από την αλήθεια. Η ελεγχόμενη τρέλα δεν είναι μια άμεση απάτη, αλλά ένας εκλεπτυσμένος, θεατρικός τρόπος να είσαι χωρισμένος από τα πάντα ενώ ταυτόχρονα αποτελείς αναπόσπαστο κομμάτι τους (Κάρλος Καστανέντα, Η Δύναμη της Σιωπής). 

Στην ελεγχόμενη τρέλα πρέπει να μπορεί κανείς να γελάει με τον ίδιο του τον εαυτό… Η ευχαρίστηση, η χαρά της ζωής, η ξέφρενη απόλαυση τσακίζουν το καβούκι, (την θωράκιση του Β. Ράιχ)… Κάτω από το καβούκι όλα είναι τρωτά. Το μόνο που απομένει, λοιπόν, είναι η παιχνιδιάρικη λύση του «να κάνεις πώς...». να παίζεις ύπουλα με τους ρόλους. 

Ατομικά, επομένως και με τρόπο μεταβατικό, πρέπει να μάθουμε πώς να θρέφουμε τους ρόλους μας χωρίς ποτέ να τους σιτεύουμε σε βάρος μας.

«Να απορρίπτεις καθετί που δεν είναι αναγκαίο. Μη μπλέκεις τα πράγματα. Να επιδιώκεις να είσαι απλός. Χρησιμοποίησε όλη την συγκέντρωση που διαθέτεις για να αποφασίσεις αν θα μπεις ή όχι στην μάχη, γιατί κάθε μάχη είναι μάχη για την ίδια την ζωή. Ένας πολεμιστής πρέπει να είναι πρόθυμος και έτοιμος να δώσει την τελευταία του μάχη εδώ και τώρα. Αλλά όχι με έναν άτακτο τρόπο.» (Δεύτερη και τρίτη αρχή της παραφύλαξης) 

Υετός

 

Ένιωσα τα χέρια σου

ζεστό ποταμό

να χύνεται στο είναι μου…

όλα όσα βρήκε

τα παρέσυρε

φύλλα ξερά

από σκέψεις

άκληρες

νεκρά λουλούδια

άγονων στοχασμών

αιώνων σκόνη

άνυδρο φως

αποκαΐδια μοναξιάς

πατημασιές θανάτου…

όλα που συνάντησε

και τράβηξε μαζί του

ένιωσα το βλέμμα σου

πύρινο υετό

ανάσα δράκου

ηφαιστείου βρυχηθμό

σου είπα

μην με λυπηθείς!

στο πέρασμά σου

να γυμνωθώ

λυτρωτικά

όλα μου τα σώματα

ανάλωσε

ώσπου σε μένα

σε περιμένω!

φτάσε!

να βιώσω το ήπαρ της ψυχής μου

ζωντανό…

ύστερα από τόσες ζωές που χάλασα

το απόλυτο τώρα

διάπυρος

στο αεί

φιλοξενώ…

Εγώ νομοθέτησα ώστε το αληθινό να θεωρείται και ωραίο...

 Πτυχώσεις του Ιερού…

 

 

Ο Δημήτριος, γιος του Αρτεμίδωρου, ο επονομαζόμενος και Θρασέας, από τη Μαγνησία του Μαιάνδρου [απευθύνει] στην Ίσιδα την παρακάτω προσευχή. Ό,τι ακολουθεί αντιγράφηκε από μια στήλη στη Μέμφιδα, που βρίσκεται μπροστά  στο ναό του Ηφαίστου.

Εγώ, η Ίσιδα είμαι η βασίλισσα ολόκληρης της οικουμένης.

Εκπαιδεύτηκα από τον Ερμή και μαζί με τον Ερμή ανακάλυψα τη γραφή, τόσο την ιερατική, όσο και τη δημώδη, ώστε να μη καταγράφονται τα πάντα με τα ίδια γράμματα.

Εγώ έδωσα τους νόμους στην ανθρωπότητα και όσα νομοθέτησα κανείς δεν μπορεί να τα αλλάξει.

Εγώ είμαι η πρεσβύτερη κόρη του Κρόνου. Εγώ είμαι η σύζυγος και αδελφή του βασιλιά Όσιρι.

Εγώ είμαι αυτή που ανακάλυψε για χάρη των ανθρώπων τους καρπούς της γης.

Εγώ είμαι η μητέρα του βασιλιά Ώρου.

Εγώ είμαι αυτή που ανατέλλει στον αστερισμό του μεγάλου Κυνός.

Εγώ είμαι αυτή που επικαλούνται ως θεά οι γυναίκες.

Για μένα οικοδομήθηκε η πόλη της Βουτούς.

Εγώ διαχώρισα τη γη απ’ τον ουρανό.

Εγώ δίδαξα [στους ανθρώπους] την πορεία των άστρων. Εγώ καθόρισα την τροχιά του Ήλιου και της Σελήνης.

Εγώ εφηύρα τα έργα της ναυτοσύνης.

Εγώ ισχυροποίησα το δίκαιο.

Εγώ επέτρεψα τη σύζευξη άνδρα και γυναίκας. Εγώ καθόρισα οι γυναίκες να φέρνουν στο φως το βρέφος τους σε δέκα μήνες.

Εγώ έθεσα νόμους ώστε τα παιδιά να φροντίζουν τους γονείς τους. 

Εγώ όρισα τιμωρίες για εκείνους τους γονείς που δεν δείχνουν στοργή στα παιδιά τους.

Εγώ, μαζί με τον αδελφό μου τον Όσιρι, έθεσα τέλος στην ανθρωποφαγία.

Εγώ αποκάλυψα στους ανθρώπους τις μυστηριακές τελετές.

Εγώ τους δίδαξα να αποδίδουν τιμές στα αγάλματα των θεών. Εγώ ίδρυσα ιερά για τους θεούς.

Εγώ κατέλυσα τα τυραννικά πολιτεύματα.

Εγώ σταμάτησα τους φόνους.

Εγώ ανάγκασα τους άνδρες να σέβονται τις γυναίκες.

Εγώ έκανα το δίκαιο ισχυρότερο από το χρυσό και το ασήμι.

Εγώ νομοθέτησα ώστε το αληθινό να θεωρείται και ωραίο.

Εγώ εφηύρα το συμβόλαιο του γάμου.

Εγώ δημιούργησα τις γλώσσες των Ελλήνων και των βαρβάρων.

Εγώ φρόντισα να διακρίνεται εκ φύσεως το καλό απ’ το κακό.

Εγώ δεν θέσπισα τίποτα φοβερότερο απ’ τον όρκο.

Εγώ παρέδωσα αυτόν που άδικα επιβουλεύεται κάποιον στα χέρια εκείνου που άδικα τον επιβουλεύονται.

Εγώ τιμωρώ εκείνους που διαπράττουν αδικήματα.

Εγώ επέβαλα δια νόμου την ελεημοσύνη για τους ικέτες.

Εγώ τιμώ αυτούς που υπερασπίζονται τον εαυτό τους έχοντας το δίκιο με το μέρος τους.

Μέσα από μένα θριαμβεύει η δικαιοσύνη.

Εγώ είμαι η βασίλισσα των ποταμών, των ανέμων και της θάλασσας.

Κανένας δεν δοξάζεται χωρίς τη συγκατάθεσή μου.

Εγώ εξουσιάζω τον κεραυνό.

Εγώ γαληνεύω και ταράζω τη θάλασσα.

Εγώ βρίσκομαι στο φως του ήλιου. Εγώ εποπτεύω την ηλιακή τροχιά.

Ό,τι κι αν θελήσω, αυτό αμέσως πραγματώνεται.

Μπροστά μου υποχωρούν τα πάντα.

Εγώ απελευθερώνω τους δεσμώτες.

Εγώ είμαι η βασίλισσα της ναυτιλίας. Εγώ, όταν το θελήσω, ακινητοποιώ τα πλοία.

Εγώ έκτισα τα τείχη των πόλεων.

Εγώ είμαι αυτή που ονομάζεται Θεσμοφόρος

Εγώ ανέδυσα στο φως τα νησιά απ’ το βυθό.

Εγώ εξουσιάζω τις βροχές.

Εγώ νικώ την ειμαρμένη. Σ’ εμένα υπακούει η μοίρα.

Χαίρε, Αίγυπτε, εσύ που με ανέθρεψες.

 

Αρεταλογία Κύμης

Κύμη Αιολίδας, 1ος αιώνας μ.Χ.

 

Μετάφραση: Ε. Φάσσα

Στο κέντρο...

 

Απλά εξωτερικεύω, είπε

Ό,τι με προίκισε η νύχτα

Θέλεις λοιπόν

να δεις το ρίγος;

Χάραξε έναν κύκλο από φως

Μέσα σ’ένα σκοτεινό δωμάτιο

Και βάλε μέσα του

έναν άνθρωπο

Στο κέντρο

Έτσι, στο κέντρο…

Σαν προβολέα να το φανταστείς

Που σημαδεύει μια ψυχή

Έναν προβολέα που κάποτε ήταν δυνατός

Έτσι είπε

Κάποτε ήταν δυνατός…

Κι αυτό το φως…

Από πού έρχεται άραγε;

Ποιος το γεννάει;

Ποιος το στέλνει;

Αυτός που αναρωτιέται

Είναι ακόμα ζωντανός

Αυτός που θ’ απαντήσει…

Και σιώπησε…

Man In a Circle Art Print by Inge Schuster

Εγώ-Εσύ εναντίον Εγώ-Αυτό...

...Η πολύ γνωστή συλλογή των Χασιδικών ιστοριών του Μπούμπερ, επίσης αγγίζει πολλά θεραπευτικά θέματα. Ο Μπούμπερ έμμεσα απέδειξε το πώς οι ιστορίες είναι οχήματα θεραπείας... Ο ίδιος ο Φρόυντ ομολόγησε πως χρησιμοποιούσε τις Χασιδικές ιστορίες στις θεραπείες του. Ο Γιουνγκ από την πλευρά του, περιγράφει μια περίπτωση όπου μια νέα γυναίκα αποδείχθηκε πως ήταν η κόρη ενός διάσημου Ραβίνου. Ο Γιουνγκ ένιωσε πως ο δρόμος βασιζόταν στην επανασύνδεση με αυτή την παράδοση. Η ιστορία του Reb Zusya που πάει στον παράδεισο και δεν ερωτάται γιατί δεν ήταν ο Μωυσής αλλά γιατί δεν ήταν ο Zusya είναι μια συνοπτική δήλωση της ηθικής προσταγής για ατομίκευση. Η ιστορία του Ραβίνου Nachan του Πρίγκιπα που πίστευε πως ήταν μια γαλοπούλα, ιδιαίτερα, αντανακλά βασικά διλήμματα του θεραπευτικού έργου. Στην ιστορία αυτή, ένας περιπλανώμενος ‘θεραπευτής’ θεραπεύει έναν ‘ψυχωσικό πρίγκιπα’ ο οποίος πιστεύει πως είναι γαλοπούλα και ζει γυμνός κάτω από τα βασιλικά τραπέζια, ραμφίζοντας τα ψίχουλα. Αντί να αμφισβητήσει αυτή την πλάνη, ο θεραπευτής γυμνώνεται και πάει κάτω από το τραπέζι και ομοίως αρχίζει να ραμφίζει πεσμένα ψίχουλα. Μετά από κάποιο διάστημα, ο πρίγκιπας ρωτάει το θεραπευτή τι κάνει εκεί κι ο θεραπευτής απαντά πως είναι γαλοπούλα. Ο έκπληκτος πρίγκιπας απαντά πως είναι κι αυτός γαλοπούλα και συνεχίζουν να τσιμπολογάνε. Τελικά, ο θεραπευτής λέει στον πρίγκιπα, ‘μπορείς να είσαι γαλοπούλα αλλά με παντελόνια’. Ο πρίγκιπας σοκάρεται αλλά συμφωνεί να φορέσει παντελόνια και μετά ένα πουκάμισο και σταδιακά επιστρέφει στα τραπέζια ως Βασιλιάς και στην ανθρώπινη κοινωνία. Αυτή η ιστορία μεταφορικά περιγράφει πτυχές του θεραπευτικού έργου: την ανάγκη εισόδου στον εσωτερικό κόσμο των ψυχωσικών ασθενών προκειμένου να τους επαναφέρουν από τον πρωτόγονο, απρόσιτο κόσμο. Το πώς ο θεραπευτής θα πρέπει να εγκαταλείψει την περσόνα του ώστε να είναι αποτελεσματικός ‘κάτω από το τραπέζι’, στο βασίλειο του ασυνειδήτου -πράγματι όλες αυτές οι δράσεις του θεραπευτή όταν θεώνται απ’έξω δείχνουν παρανοϊκές.

 

Εδώ θα ήθελα να δώσω ένα προσωπικό παράδειγμα. Μια γυναίκα ήρθε σε μένα, συστημένη από τον πρώην καθηγητή της μετά το θάνατο της μοναχοκόρης της σε ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Όταν ήρθε η γυναίκα, αποδείχθηκε πως αυτή ήταν μόνο η τελευταία από μια σειρά συμφορών. Είχε γεννηθεί στο Βερολίνο αλλά η οικογένεια απέδρασε στην Πράγα. Κατάφερε να πάει στην Παλαιστίνη λίγο πριν τον πόλεμο. Η μητέρα της και ο μικρότερος αδελφός της, έμειναν πίσω, όπου δολοφονήθηκαν στο Άουσβιτς. Ο εναπομείνας αγαπημένος αδελφός της σκοτώθηκε σε ένα βιομηχανικό ατύχημα στο κιμπούτς του. Ο πρώτος της σύζυγος βίωσε έναν αργό και βασανιστικό θάνατο από κάποια εκφυλιστική νόσο. Σε δύσκολους καιρούς, αναζήτησε οικονομική στήριξη από τον πατέρα της ο οποίος κτηνωδώς την απέρριψε αφού της είπε πως δεν ήταν το βιολογικό του παιδί αλλά εξώγαμο παράνομης σχέσης της μητέρας της. Ο δεύτερος σύζυγός της την χώρισε και επέστρεψε στην πατρίδα του. Έπειτα, η κόρη της, την οποία λάτρευε, η μοναδική, σκοτώθηκε σε ένα ανόητο ατύχημα, ένα φορτηγό έπεσε πάνω της ενώ βρισκόταν δίπλα στη βέσπα της και τύλιγε το κασκόλ γύρω από το λαιμό της. Η αστυνομία της είπε πως το σφάλμα ήταν της κόρης της. Οι θεραπευτές συχνά αντιμετωπίζουν ήρεμα τρομακτικές ιστορίες επειδή έχουν ακούσει χειρότερες. Εδώ όμως είχα μια περίπτωση όπου δεν είχα ακούσει χειρότερη, κάποιαν που είχε σταδιακά χάσει όλη της την οικογένεια. Ένιωσα ότι είχε έρθει σε μένα και πως έπρεπε να τη δεχθώ. Βαθμηδόν δημιουργήθηκε ένας δεσμός εμπιστοσύνης ανάμεσά μας. Πένθησα μαζί της το θάνατο της κόρης και τον μακρύ κατάλογο των απωλειών που είχαν προηγηθεί. Ο διάλογός μας διεκόπη όταν έπρεπε να φύγω για τρεισήμισι μήνες με εκπαιδευτική άδεια. Όταν την ενημέρωσα πολύ έγκαιρα, είπε πως όλη η δουλειά που είχαμε κάνει πήγαινε στράφι, πως δεν θα επέστρεφα ποτέ ξανά και…

Εκείνη την εποχή, στην αναλυτική μου ομάδα Το Πικρό Λεμόνι, άκουσα για μια περίπτωση δυο επιζησάντων παιδιών, ασθενείς και αναλυτές μαζί, που είχαν συμφωνία πως όταν ο αναλυτής έλειπε, ο ασθενής μπορούσε να πηγαίνει και να κάθεται στη θέση του στο άδειο γραφείο. Σκέφτηκα, ‘Ναι, πώς να προτείνω όμως μια τέτοια τρελή σκέψη;’ Συγχρονιστικά, στην επόμενη συνεδρία με ρώτησε, ‘Ποιος θα φροντίζει τα φυτά σας τώρα που θα λείπετε;’. Της ζήτησα αν ήθελε να τα ποτίζει εκείνη και δέχτηκε με χαρά. Όταν έφυγα της έδωσα τα κλειδιά του γραφείου και πήγαινε τακτικά και πότιζε τα φυτά και καθόταν ήσυχα σα να ήταν στην εκκλησία στη συνάντηση με το Αιώνιο Εσύ. Εάν είχα ακούσει κάποιον άλλο θεραπευτή πως είχε δώσει τα κλειδιά του σε ασθενή κατά την απουσία του, θα τον είχα θεωρήσει ‘τρελό’. Όμως, στην περίπτωσή μας, αυτή η τρέλα λειτούργησε. Την βοήθησε να ηρεμήσει την αγωνία του χωρισμού μας. Μια άλλη σημείωση φωτίζει μελαγχολικά το Βερολίνο. Ως αποτέλεσμα της δουλειάς μας, αποφάσισε να επιστρέψει στην Πράγα και στο Βερολίνο και να επισκεφτεί ξανά τα σπίτια της. στην Πράγα έτυχε θερμής υποδοχής. Στο Βερολίνο, ο τρομαγμένος ένοικος της έκλεισε την πόρτα στα μούτρα. Εγώ-Εσύ εναντίον Εγώ-Αυτό.

...

 

Απόσπασμα από τη μελέτη του Henry Abramovitch: The Influence of Martin Buber Philopsophy of Dialogue on Psychotherapy:  A Lasting contribution.